Plastyka deformacji piersi po leczeniu oszczędzającym raka piersi (BCT1)

Dr Daniel Maliszewski to chirurg ogólny specjalizujący się w operacjach plastycznych i rekonstrukcyjnych piersi. Jako jeden z nielicznych polskich lekarzy posiada certyfikat European Board of Surgery Qualifications in Breast Surgery — EBSQ in Breast Surgery (pol. Europejski Certyfikat Kwalifikacji z Chirurgii Piersi). Dzisiaj odpowiada na pytania związane z zabiegiem rekonstrukcji piersi po zabiegu oszczędzającym u pacjentek po przebytym nowotworze piersi.

Kiedy po zakończeniu radioterapii można wykonać zabieg rekonstrukcyjny?

Nie ma sztywno określonego okresu, aczkolwiek najczęściej staramy się odczekać rok od zakończenia radioterapii. Najistotniejszy jest stan miejscowy tkanek. Bardzo ważne jest aby spróbować ocenić klinicznie w jakim stopniu nasilone są zmiany po naświetlaniach – świadczą o tym czynniki pośrednie - mikoangiektazje, obrzęk tkanek, przebarwienia skórne a przede wszystkim twardość. Właściwa ocena to minimalizowanie powikłań a niestety odsetek ten jest w grupie bardzo wysoki -wedle róznych danych z piśmiennictwa nawet 30-70%.

Jakie badania powinno się wykonać przed zabiegiem rekonstrukcyjnym i dlaczego?

Przed zabiegiem korekcyjnym nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych badań z wyjątkiem badań krwi do zabiegu operacyjnego. W tej sytuacji nic nie zastąpi rzetelnej oceny klinicznej tkanek. Oczywiście istnieją specyficzne badania odnoszące się do konkretnych technik rekonstrukcji ubytku, jak na przykład koniecznoość wykonania badania angioTK powłok jamy brzusznej -zalecanego przed korektą płatem DIEP. Ważne jest wykluczenie czynników zwiększających ryzyko powikłań czyli np. cukrzycy oraz rzucenie papierosów.

W jakim znieczuleniu wykonywane są zabiegi rekonstrukcyjne?

Znamienna większość procedur wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym. Zabiegi rekonstrukcyjne są to w większości dość rozległe zabiegi a czas zabiegu bardzo często finalnie ulega wydłużeniu. W zasadzie jedynym wyjątkiem w tym zakresie jest lipofilling – istnieją ośrodki które wykonują ten typ zabiegu w znieczuleniu miejscowym.

Czy opisywane metody można ze sobą łączyć (np. inne techniki z przeszczepem tłuszczu)?

Jak najbardziej wyżej wspomniany lipofilling, czyli przeszczep tkanki tłuszczowej pobranej z innej okolicy i odpowiednio przygotowanej może być wykonywany samodzielnie lub hybrydowo łączony z innymi technikami - zarówno rekonstrukcjami ubytku protezami jak i rekonstrukcjami płatowymi (z tkanek własnych.) Lipofilling to nie zawsze jeden zabieg.

Kiedy konieczne może być wykonanie więcej niż jednego zabiegu?

Konieczność wykonania kilku zabiegów jest pochodną wielkości ubytku po leczeniu oszczędzającym (BCT), rozległości uszkodzenia tkanek po radioterapii oraz potencjalnego stopnia skomplikowania zabiegu rekonstrukcyjnego. Należy pamiętać iż finalnie po wykonaniu lipofillingu objętościowo pozostaje wg różnych danych średnio 20-40% dlatego należy przedsykutować z operatorem ile zabiegów planuje oraz jak wygląda całkowity plan leczenia.

Jak długo trwa rekonwalescencja?

Rekonwalescencja w dużej mierze zależna jest od stopnia złożoności, rodzaju i ilości zabiegów rekonstrukcyjnych. W zasadzie jak przy innych zabiegach w obrębie gruczołu piersiowego większość dolegliwości ustępuje w ciągu miesiąca, a pacjentka jest w stanie wykonać większość czynności dotyczących codziennego funkcjonowania. Powrót na siłownię w zakresie kończyn dolnych rekomendujemy po 2 miesiącach, powrót na siłownie w zakresie kończyn górnych 3-4 miesiące. Całkowite zakończenie procesu rekonwalescencji następuje po 6 miesiącach - wtedy pierś osiąga finalny kształt i ostateczny wygląd.

Czy rekonstrukcja jest zalecana u wszystkich pacjentek?

Jak wspominałem wcześniej rekonstrukcja po BCT i radioterapii to zabiegi obarczone znacznie wyższym ryzykiem powikłań - niestety łącznie z możliwością całkowitej utraty piersi. Ryzyko zaburzeń gojenia, wzmożonego chłonkotoku, martwicy miejscowej lub zaburzeń infekcyjnych jest bardzo wysokie, dlatego też efekt bardzo często może odbiegać od tego oczekiwanego przez pacjentkę. Są to zabiegi dla świadomych pacjentek – bo efekt ostateczny to zawsze kompromis pomiędzy oczekiwaniami pacjentki a możliwościami chirurgii rekonstrukcyjnej z jednocześnie świadomym wkraczaniem w grupę wysokiego ryzyka powikłań oraz utraty piersi. Jeśli pacjentka nie chce podejmować takiego ryzyka to taka chirurgia naprawczo-rekonstrukcyjna nie jest dla niej.