Ginekomastia – objawy, diagnostyka i leczenia

Ginekomastia jest jedną z częściej wykonywanych operacji z zakresu chirurgii plastycznej u mężczyzn. Według danych Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgów Plastycznych Estetycznych (ISAPS) w roku 2022 operacja ginekomastii była trzecią najczęściej wykonywaną operacją u mężczyzn. Warto więc zgłębić nieco ten temat, żeby rozwiać wiele mitów i wątpliwości pacjentów na temat tej choroby.

Co to jest ginekomastia i jakie są jej przyczyny?

Ginekomastia to powiększenie lub przerost gruczołów piersiowych u mężczyzn. Dotyczy on nawet 50-65% mężczyzn. Najczęściej problem dotyczy noworodków, nastolatków i młodych dorosłych oraz mężczyzn po 50 roku życia. Rożne grupy wiekowe wynikają z różnych przyczyn ginekomastii. A może być ona spowodowana różnymi czynnikami, np.:

• Leczeniem hormonalnym: niektóre leki i suplementy zawierające hormony, zwłaszcza estrogeny, progestageny i pewne formy testosteronu, mogą zakłócać równowagę hormonalną u mężczyzn i prowadzić do rozrostu tkanki gruczołowej w piersiach.
• Leki przeciwdepresyjne: niektóre leki zgrupy SSRI oraz np. risperidon.
• Leczenie raka prostaty (np. finasteryd).
• Leki w chorobach serca i nadciśnienia: najczęściej blokery kanałów wapniowych np. amlodypina i spironolakton.
• Choroby endokrynologiczne: wrodzone zespoły zaburzeń hormonalnych lub guzy przysadki mózgowej (np. prolaktinoma).

Jakie są objawy ginekomastii?

Typowe objawy, które zgłaszają mi pacjenci, to powiększenie piersi, nieproporcjonalne do sylwetki i anatomicznej budowy klatki piersiowej. Jeżeli jest silna dominacja tkanki gruczołowej, sutek może być zbliżony wyglądem do piersi kobiecej. Dodatkowymi objawami są dolegliwości bólowe (mastodynia) oraz wypływ treści mlecznej.

Czym różni się ginekomastia od lipomastii?

Ginekomastia to nadmiar tkanki gruczołowej w piersiach, podczas gdy lipomastia to nadmiar tkanki tłuszczowej. Często, występuje zarówno nadmiar tkanki tłuszczowej, jak i gruczołowej.

Czy to ginekomastia wymaga interwencji chirurgicznej?

Nie zawsze. Szczególnie w przypadku noworodków lub zmian polekowych ginekomastia może ustąpić samoistnie bądź po zakończeniu terapii. Jednak, jeśli problem utrzymuje się, a towarzyszą mu dolegliwości psychiczne czy fizyczne, warto skonsultować się z chirurgiem plastycznym.

Jak przebiega leczenie?

W pierwszej kolejności zlecam diagnostykę ukierunkowaną na przyczyny ginekomastii. Specjalistą, który zajmuje się tym etapem leczenia, jest endokrynolog. Zaleca szereg badań laboratoryjnych, a czasem obrazowych (np. rezonans magnetyczny przysadki), aby wykluczyć odwracalne przyczyny ginekomastii. Następnym krokiem jest wykonanie USG piersi – aby wykluczyć obecność guzów i poznać charakter ginekomastii (tłuszczowa/gruczołowa/mieszana). Finalnie, podsumowuję wyniki badań i konsultacji i omawiam możliwe opcje leczenia chirurgicznego.

Czy operacja jest bezpieczna?

Jak każdy zabieg chirurgii plastycznej, również operacja ginekomastii wiąże się z pewnym ryzykiem. Dotyczą one głównie możliwych asymetrii pozabiegowych, obrzęków okolicy klatki piersiowej oraz występowania zbiorników krwi lub płynu tkankowego w miejscu po usunięciu gruczołu. W większości przypadków jest to bezpieczna procedura, która skutecznie rozwiązuje problem przerosłego gruczołu. Jednak każdy przypadek jest unikalny, więc rozmowa z chirurgiem plastycznym to kluczowy krok, gdzie omawiam wszystkie szczegóły.

Jakie są główne techniki operacyjne?

Dobór techniki uzależniony jest od charakteru ginekomastii i indywidualnych cech pacjenta. Techniką, którą najczęściej stosuję jest liposukcja połączona z przezbrodawkową chirurgiczną resekcją tkanki gruczołowej. Liposukcja pozwala na usunięcie części tłuszczowej ginekomastii oraz oddzielenie gruczołu od pozostałych tkanek. Ponadto liposukcja pozwala na lepsze zdefiniowanie rysów tkanek klatki piersiowej. W przypadku niewielkiego nadmiaru wiotkiej skóry stosuję dodatkowe jej obkurczanie np. przy pomocy urządzeń plazmowych.

W wyjątkowych przypadkach, może być konieczne wycięcie nadmiaru wiotkiej skóry okolicy klatki piersiowej. Problem dotyczy głównie mężczyzn, którzy znacznie zredukowali masę ciała (np. w wyniku leczenia bariatrycznego) – wtedy wykonuję dodatkowe nacięcia, aby usunąć nadmiar skóry oraz przesunąć kompleks brodawki i otoczki we właściwe miejsce.

Jak przebiega sama operacja?

Zależnie od wybranego znieczulenia zabieg wykonuję w asyście anestezjologa lub w znieczuleniu miejscowym. Decyzja może zależeć od preferencji pacjenta oraz od wielkości gruczołu do usunięcia – im większy zakres zabiegu tym większy komfort zabiegu w znieczuleniu anestezjologicznym.

Następnie wykonuję liposukcję nadmiaru tkanki tłuszczowej. Jeżeli jest też komponent gruczołowy, to w drugim etapie, poprzez nacięcie w obrębie brodawki sutka wykonuję półkoliste nacięcie, przez które usuwam przerośnięty gruczoł. Następnie zakładam szwy, a w niektórych przypadkach – dreny. Na koniec zabiegu zakładam kamizelkę uciskową.

Co mogę oczekiwać po operacji w okresie rekonwalescencji?

Rekonwalescencja jest zazwyczaj dobrze tolerowana. Pacjenci mogą odczuwać dyskomfort, dolegliwości bólowe, obrzęk i siniaki, ale to zwykle ustępuje w ciągu kilku tygodni. Ważne jest stosowanie się do zaleceń, zwłaszcza jeśli chodzi o noszenie kamizelki uciskowej oraz stosowania przepisanych leków (antybiotyki oraz leki przeciwbólowe).

Czy efekt operacji jest trwały?

Jeżeli w toku diagnostyki wyeliminowano odwracalne przyczyny ginekomastii, a pacjent nie będzie miał w swoim życiu dużych wahań wagi ciała – operacja może przynieść trwałe efekty.

Czy są jakieś dodatkowe kroki, które mogę podjąć przed operacją, aby przygotować się jak najlepiej?

Należy wykonać wszystkie zalecane przez chirurga badania, unikać palenia, stosować zdrową i zblinsowaną dietę oraz regularną aktywność fizyczną. Należy też wybrać dobry moment w życiu na operację – rekonwalescencja po zabiegu może trwać kilka tygodni. Ważne jest także dokładne omówienie oczekiwań i ewentualnych obaw z chirurgiem.