Kwas hialuronowy (ang. HA – hialuronic acid) to, jak informują eksperci z Medestetis, glikozaminoglikan naturalnie występujący w naszym organizmie, będący podstawowym składnikiem skóry. Cechuje go duża wszechstronność (jest wstrzykiwany do różnych warstw skóry) i rzadko powoduje reakcje alergiczne. Z czasem się wchłania, dlatego też efekt zabiegów jest odwracalny. W medycynie estetycznej ceni się go ze względu na jego zdolność do wiązania wody i utrzymywania właściwego nawilżenia i napięcia skóry. Za jego istotną funkcję uznaje się też podtrzymywanie właściwych poziomów kolagenu i elastyny, które są odpowiedzialne za napięcie, elastyczność i sprężystość skóry.
Zabiegi z wykorzystaniem wypełniaczy są niezwykle skuteczną i popularną metodą odmładzania twarzy. Kwas hialuronowy – polisacharyd, który naturalnie występuje w ludzkim organizmie – to najbardziej uniwersalny i najczęściej używany wypełniacz. Według statystyk Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgii Plastycznej (ISAPS) z 2021 roku zabiegi z wykorzystaniem kwasu hialuronowego to druga najczęściej wykonywana nieinwazyjna procedura medycyny estetycznej na świecie (5 279 344 zabiegów w ciągu roku).
Opisywana przez nas substancja ma szerokie zastosowanie w medycynie, nie tylko estetycznej: sprawdzi się również jako środek stosowany w reumatologii (w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów), w ortopedii (w leczeniu ścięgien, wiązadeł stawów i chrząstek), w ginekologii (w celu przyspieszenia gojenia ran), w urologii (przy leczeniu zespołu bolesnego pęcherza) oraz w okulistyce (w urazach ciałka szklistego).
Kwas hialuronowy znajduje jednak najwięcej zastosowań w medycynie estetycznej. Oto jego zastosowania:
Zabieg można wykonać zarówno u mężczyzn jak i kobiet, najczęściej w wieku średnim (35-65 lat), ponieważ, jak informują specjaliści z Kliniki Krajewski, stężenie kwasu hialuronowego w skórze spada z wiekiem. U osób w tej grupie wiekowej stosujemy go zazwyczaj na płytkie i głębsze zmarszczki, odwodnioną skórę, różne asymetrie i w celu uzupełnienia objętości.
Leczenie można również zaproponować młodszym pacjentom, którzy marzą o wypełnieniu i spłyceniu blizn potrądzikowych, zniwelowaniu garbka nosa, wystającej brody lub wymodelowaniu ust. Również w tym wieku bywa zalecane intensywne nawilżenie skóry.
Odpowiednim kandydatem jest więc zdrowa dorosła osoba, która ma realistyczne oczekiwania dotyczące efektów zabiegu.
Istnieje wiele marek preparatów z kwasem hialuronowym, jednak możemy wyróżnić jego dwa podstawowe warianty, jak objaśniają specjaliści z kliniki Say Wow:
Przed zabiegiem należy skonsultować się ze specjalistą, który zadecyduje, czy HA może być zastosowany u danego pacjenta. Jeśli pacjent jest zdrowy, nie ma żadnych stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej i nie ma innych przeciwwskazań zdrowotnych, aplikacja wypełniacza może odbyć się w dniu konsultacji, jako że zabiegi z wykorzystaniem HA są małoinwazyjne i zazwyczaj badanie moczu czy morfologia krwi nie są konieczne.
Mimo że podanie kwasu hialuronowego to jedna z najbezpieczniejszych procedur medycyny estetycznej, istnieją pewne sytuacje, kiedy nie można go podać. Kwasu hialuronowego nie należy podawać tuż po chorobie zakaźnej typu laryngologicznego, a nawet po higienie jamy ustnej, istnieje bowiem większe ryzyko powikłań infekcyjnych.
Zabiegi z wykorzystaniem kwasu hialuronowego należą do bezpiecznych i uznawane są za minimalnie inwazyjne, jednak każdy zabieg wiąże się z pewnym ryzykiem i przeciwwskazaniami. Zespół Kliniki Dr Mudel przedstawia przeciwwskazania do tegoż zabiegu:
Przed zabiegiem konieczne jest dokładne oczyszczenie twarzy. Następnie stosuje się znieczulenie miejscowe (około 30 minut przed zabiegiem) w formie kremu EMLA, jak informują specjaliści z Noviline. Preparat kwasu hialuronowego wstrzykiwany jest w dane warstwy skóry w zależności od miejsca zastosowania i efektu, który chcemy osiągnąć. Aby uzyskać idealny rezultat, często konieczne jest łączenie różnych technik aplikacji i kilku rodzajów preparatów.
Zabieg trwa 30-60 minut z aplikacją kremu znieczulającego włącznie, w zależności od obszaru aplikacji i rodzaju problemu.
W celu podania kwasu hialuronowego korzystamy z igły lub kaniuli. Zastosowanie kaniuli jest zwykle mniej bolesne, pacjent ma mniej wkłuć i ryzyko wystąpienia siniaków jest mniejsze. W okolicy doliny łez zawsze używamy kaniuli, która jest delikatniejsza i pozwala zapobiegać uszkodzeniu struktur anatomicznych tej okolicy.
Mowa o zabiegu iniekcyjnym, więc nie zawsze można uniknąć drobnych siniaczków w miejscu wkłucia. Może wystąpić także przejściowe zaczerwienienie i obrzęk. Oba objawy powodują jednak umiarkowany dyskomfort i samoistnie znikają w przeciągu kilkunastu godzin po zabiegu. Po zabiegu możemy schłodzić leczony obszar, aby zapobiec tworzeniu się siniaków i obrzęków.
Przez około tydzień po zabiegu należy unikać ekstremalnych temperatur: zarówno niskich, jak i wysokich, a także sauny, solarium oraz intensywnych ćwiczeń fitness. Tuż po zastosowaniu kwasu hialuronowego nie należy wykonywać zabiegów stomatologicznych, które wymagałoby intensywnego i dłuższego otwierania jamy ustnej. Takie zabiegi należy przesunąć na okres co najmniej tygodnia po implantacji wypełniacza. Nie ma innych ograniczeń po aplikacji HA, do normalnych czynności pacjent może powrócić bezpośrednio po zabiegu.
Pierwsze efekty widoczne są niemal od razu po zabiegu, jednak eksperci z Lenartowicz Clinic zaznaczają, że optymalne rezultaty zaobserwujemy po około 2 tygodniach i utrzymają się one 6-18 miesięcy, w zależności od organizmu, miejsca podania kwasu oraz rodzaju i marki preparatu. Specjaliści informują, że zabieg można powtórzyć po 6-20 miesiącach. Usieciowany kwas hialuronowy utrzymuje się w organizmie dłużej niż nieusieciowany. Warto też pamiętać, że nieusieciowany kwas hialuronowy podany metodą mezoterapii utrzymuje się w skórze przez około 3 tygodnie, ale jego działanie trwa dłużej, ponieważ dzięki stymulacji komórek tkanki łącznej dochodzi do stopniowej odbudowy kolagenu i elastyny.
Tak jak wspomnieliśmy powyżej, HA to jedna z najczęściej wykorzystywanych substancji w medycynie estetycznej, dlatego też efekty jej użycia są równie mnogie co zastosowania; oto, co możemy osiągnąć dzięki aplikacji kwasu hialuronowego:
Mimo że nie chodzi o inwazyjny, chirurgiczny zabieg, nie każdy może wstrzykiwać wypełniacze. Jedynie doświadczony dermatolog, chirurg plastyczny lub lekarz medycyny estetycznej potrafi dobrać preparat oraz właściwą technikę podania wypełniacza. Lekarza trzeba wybierać starannie, aby zminimalizować ryzyko powikłań. Pacjent powinien zapytać o jego kompetencje zawodowe, specjalizację i doświadczenie w tym zakresie. Tylko specjalista, który jest odpowiednio przeszkolony, może rozpoznać potencjalne ryzyka i wie, jak sobie poradzić w przypadku komplikacji, których nigdy nie można wykluczyć.
Dobrym źródłem informacji przy wyborze lekarza są doświadczenia innych pacjentów, którzy poddali się takiemu samemu zabiegowi. Warto zobaczyć zdjęcia przed i po, aby zapoznać się z rzeczywistymi wynikami leczenia.
Zabiegi wstrzykiwania HA uznaje się za jedne z najbardziej bezpiecznych procedur medycyny estetycznej. Mimo to każda nawet tak drobna interwencja wiąże się z pewnym ryzykiem. W tym przypadku mogą wystąpić:
Aby uniknąć komplikacji, należy wybrać odpowiedni gabinet i doświadczonego lekarza, który ma wiedzę anatomiczną i, jeśli wystąpią komplikacje, wie, jak postępować. Konieczne jest uświadomienie sobie, że jest to zabieg medyczny, który niesie ze sobą pewne ryzyko i biorąc pod uwagę, że każda osoba jest do pewnego stopnia anatomicznie unikalna (np. ma nietypowy przebieg naczyń krwionośnych), niektórych powikłań nie można całkowicie uniknąć.
Hialuronidaza to enzym, który rozkłada kwas hialuronowy w skórze i zwiększa przepuszczalność tkanek łącznych. Jest najczęściej wykorzystywana do korygowania zbyt mocnych wypełnień, po podaniu zbyt dużej ilości materiału w okolicach, gdzie HA utrzymuje się dłużej. Znajduje swoje zastosowanie również w przypadku przemieszczeń kwasu hialuronowego, po użyciu niewłaściwego wypełniacza, po pojawieniu się grudek lub obrzęków. Podana u pacjenta z zatorem naczyń może go uratować przed martwicą. Hialuronidaza jest też obok antybiotyków kluczowym składnikiem leczenia powikłań bakteryjnych.
Hialuronidazę wstrzykuje się za pomocą cienkiej igły w miejsce, gdzie chcemy usunąć nadmiar wypełniacza. Efekt jej działania jest natychmiastowy: 60% rozpuszczonego kwasu jest usuwane w ciągu 1 dnia, reszta ulega rozkładowi stopniowo, dlatego przed ponowieniem aplikacji należy odczekać 2 tygodnie.
Hialuronidazy nie powinno się podawać u osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych (np. pszczół), jest bowiem jednym ze składników ich jadu. Nie można jej również stosować u osób z alergią na białko bydlęce i owcze.
Ryzyko powikłań po kwasie hialuronowym można zminimalizować, oddając się w ręce doświadczonego lekarza, który wybierze odpowiedni rodzaj wypełniacza i technikę aplikacji dostosowaną do obszaru poddawanego zabiegowi.
Wstrzykiwanie to nie jedyna metoda aplikacji kwasu hialuronowego: występuje on także w innych produktach takich jak tabletki czy kremy.
HA jest podstawowym składnikiem wielu kosmetyków o działaniu nawilżającym: kremów, maseczek, serum, balsamów. Ich rola polega na nawilżaniu powierzchownych warstw naskórka i stworzeniu ochronnego filtra. Jednak, jak objaśnia lek. med. Małgorzata Ornatowska, skuteczność kremów jest jednak dość ograniczona ze względu na niemożność przeniknięcia dużych cząsteczek kwasu do głębszych warstw skóry.
Na rynku dostępne są także suplementy diety z kwasem hialuronowym. Kapsułki z HA przeznaczone do łykania nawilżają włosy, paznokcie i skórę, przyspieszają gojenie ran i poprawiają wygląd blizn, także tych, które powstały w wyniku trądziku.
Gabinet Dr Katarzyna Mudel (data nieznana). Kwas hialuronowy. Dostępny: https://drmudel.com/.... [dostęp: 18.03.2020]
Klinika Krajewski (data nieznana). Wypełniacze – modelowanie twarzy, odmładzanie. Dostępny: https://klinikakrajewski.pl/oferta/.... [dostęp: 18.03.2020]
Lenartowicz Clinic (data nieznana). Kwas hialuronowy. Dostępny: https://lenartowiczclinic.pl/.... [dostęp: 18.03.2020]
Neonia (data nieznana). Kwas hialuronowy. Dostępny: https://neonia.com.pl/medycyna-estetyczna/.... [dostęp: 18.03.2020]
Wasiluk, M. (listopad 2019). Kwas hialuronowy dobry kontra zły. Dostępny: https://www.marekwasiluk.pl/.... [dsotęp: 18.03.2020]