Rekonstrukcja piersi to operacja z zakresu chirurgii rekonstrukcyjnej, którego celem jest odtworzenie kobiecej piersi z wykorzystaniem tkanek pacjentki i/lub implantów, zwykle wykonywany po zabiegu mastektomii, czyli usunięciu jednej lub obu piersi. Operacja wykonywana jest w celu uzyskania ogólnej poprawy stanu zdrowia pacjentki.
Z roku na rok w Polsce i na świecie wzrasta zachorowalność na nowotwór piersi. Potwierdzają to dane Krajowego Rejestru Nowotworów – w 2017 roku rak piersi był najczęściej wykrywanym nowotworem złośliwym wśród kobiet (22% wszystkich nowotworów).
Wzrost zachorowań powoduje zwiększenie ilości wykonywanych zabiegów mastektomii, czyli usunięcia gruczołu piersiowego. Ich konsekwencją jest utrata części lub całej piersi, blizny i zaburzone proporcje sylwetki. Wiąże się to z negatywnymi konsekwencjami dla pacjentki zarówno w zakresie zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Z tego względu pacjentki decydują się na wykonanie rekonstrukcji piersi, dzięki której mają szansę na odzyskanie równowagi psychicznej po chorobie, odbudowanie poczucia własnej wartości oraz ogólną poprawę jakości życia.
Leczenie chirurgiczne może obejmować usunięcie części lub całej piersi. Późniejsza rekonstrukcja jest uzależniona od zakresu wcześniejszej operacji.
Eksperci z Formmed ES objaśniają, że rekonstrukcja piersi jest zalecana w przypadku pacjentek po usunięciu zmian nowotworowych z piersi w przebiegu mastektomii lub usunięcia fragmentu piersi. Operacja jest zalecana ze względu na następstwa psychiczne i fizyczne tych zabiegów (m.in. blizny, asymetria klatki piersiowej i jej deformacja).
Operacja jest zalecana także w przypadku pacjentek, u których jedna pierś nie wykształciła się lub wykształciła się w dużo mniejszym stopniu niż druga z powodu uwarunkowań genetycznych (np. zespół Polanda) lub zaburzeń hormonalnych, kontynuują specjaliści.
Z drugiej strony należy wspomnieć, że istnieją pewne przeciwwskazania do tego rodzaju operacji. Specjaliści z kliniki Promedion przestrzegają, że na rekonstrukcję nie powinny decydować się pacjentki z nieuregulowaną cukrzycą, nadciśnieniem, otyłością i kobiety nałogowo palące, jako że w tych przypadkach zwiększa się ryzyko powikłań związanych ze znieczuleniem i procesem gojenia.
W pierwszej kolejności należy upewnić się, że lekarz ma odpowiednie wykształcenie: w Centralnym Rejestrze Lekarzy RP znajdziemy informacje o tym, czy ma on aktualne prawo do wykonywania zawodu oraz o tym, jakie specjalizacje ukończył. Powinniśmy szukać lekarza, który ukończył specjalizację w zakresie chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej.
Warto także zwrócić uwagę na to, czy dany specjalista jest członkiem któregoś ze stowarzyszeń medycznych zrzeszających chirurgów, takiego jak np. Polskie Towarzystwo Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Estetycznej (PTChPRiE). Kolejnym krokiem powinno być zapoznanie się z opiniami o danym lekarzu, zdjęciami jego pacjentów, a także z recenzjami samej kliniki lub szpitala, w którym przyjmuje.
Dzięki temu pacjentka zyska większą pewność i spokój, związane z tym, że oddaje się w ręce wysoko wykwalifikowanego, doświadczonego specjalisty. Ważna jest także relacja i zaufanie do lekarza, dlatego też warto zdecydować się na konsultację nawet w kilku klinikach, przed podjęciem ostatecznej decyzji.
Należy pamiętać, że na pierwszą wizytę z pacjentka powinna zabrać wszystkie swoje badania i kompletną dokumentację medyczną, tak by lekarz był w stanie zapoznać się z jej historią kliniczną. Powinna także zanotować sobie wszystkie leki i suplementy, które przyjmuje, aby chirurg miał pełny obraz jej stanu zdrowia.
Na pierwszej konsultacja chirurg zbada pacjentkę, przeanalizuje jej historię medyczną i biorąc pod uwagę przebyte leczenie i wielkość piersi, zasugeruje najlepsze leczenie.
Ponadto, warto przygotować się do konsultacji i zanotować sobie wszystkie pytania do specjalisty – pierwsza wizyta to doskonała okazja, aby zadać lekarzowi pytania i wyjaśnić wątpliwości. Ponieważ niektóre pacjentki nie wiedzą, jakich rezultatów mogą oczekiwać, warto omówić tą kwestię, ewentualnie poprosić o pokazanie zdjęć innych pacjentek.
Istnieje kilka metod rekonstrukcji piersi, wśród których możemy wyróżnić:
1. Rekonstrukcja piersi przy użyciu własnych tkanek:
Eksperci z Mayo Clinic objaśniają, że to dosyć skomplikowany zabieg, podczas którego wykorzystywane są tzw. płaty skórno-mięśniowe lub skórno-tłuszczowe, wytwarzane z tkanek własnych pacjentki. Niekiedy można wykonać tę interwencję w połączeniu z mastektomią, jako jej ostatni etap, chociaż zabieg można też przeprowadzić później. Wszystkie opisane poniżej techniki tego rodzaju rekonstrukcji wymagają znieczulenia ogólnego. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się przeprowadzenie więcej niż jednego zabiegu, by odtworzyć pierś, brodawkę, otoczkę i uzyskać zadowalającą symetrię. Podczas operacji tą metodą chirurg pobiera fragment skóry, tkanki mięśniowej i tłuszczowej oraz naczyń krwionośnych z wybranego obszaru ciała służący do rekonstrukcji piersi. Płaty możemy podzielić na uszypułowane i nieuszypułowane (wolne). W pierwszym przypadku płat nie zostaje odcięty całkowicie od naczyń krwionośnych miejsca dawczego; z kolei płaty wolne są całkowicie odcinane od miejsca dawczego, a naczynia krwionośne w tym miejscu zostają przecięte i potem zespolone w innym miejscu.
Rekonstrukcje tego typu można przeprowadzić, pobierając materiał na płaty skórno-mięśniowe lub skórno-tłuszczowe z różnych części ciała. Pierś możemy odbudować:
2. Implanty silikonowe: metoda polega na wykorzystaniu protez silokonowych w celu uzyskania jak najbardziej symetrycznych i naturalnych piersi. Wszczepienie implantów można wykonać w połączeniu z mastektomią, jednak to chirurg decyduje czy jest taka możliwość. Czasami, aby osiągnąć efekt symetrycznych piersi, konieczna jest więcej niż jedna operacja. Zabieg nie jest zalecany u pacjentek, które powinny poddać się radioterapii po usunięciu gruczołu piersiowego.
3. Zastosowanie implantów i ekspanderów: ekspandery stosuje się po mastektomii; są umieszczane pod skórą i stopniowo wypełniane solą fizjologiczną, ich zadaniem jest rozciągnięcie skóry i przygotowanie jej na przyjęcie właściwej protezy silokonowej. Nie zaleca się tej metody u pacjentek poddawanych radioterapii, jak zaznacza zespół Kliniki Dr Szczyt.
4. Przeszczep tłuszczu: coraz częściej łączy się tą technikę z opisywanymi powyżej metodami. Polega ona na pobraniu tkanki tłuszczowej z wybranego obszaru (np. uda, brzuch, talia) i przeszczepieniu jej do piersi, dzięki temu zyska ona naturalniejszy i pełniejszy kształt. W tym przypadku konieczne jest wykonanie kilku zabiegów w odstępach ok. 3 miesięcy.
U kobiet po mastektomii najczęściej wskazane jest wykonanie rekonstrukcji brodawki, tak aby odtworzona pierś miała jak najbardziej naturalny i harmonijny wygląd. Brodawkę można odtworzyć przeszczepem tkanek lub polegając tylko na technice mikropigmentacji.
Przyjmowanie aspiryny i leków z kwasem acetylosalicylowym przed operacją jest przeciwwskazane i zaleca się odstawienie tych preparatów na 2 tygodnie przed i 2 tygodnie po niej. Eksperci zalecają także niepalenie papierosów i niepicie alkoholu przed zabiegiem oraz w okresie rekonwalescencji. Te nawyki wpływają negatywnie na proces gojenia.
W dniu operacji oraz wypisu ze szpitala pacjentka powinna ubrać się w wygodne i luźne, zapinane z przodu ubrania.
Przebieg i czas okresu rekonwalescencji zależą głównie od wieku i stanu zdrowia pacjentki oraz od zastosowanej techniki. W przypadku rekonstrukcji tkankami własnymi okres niezdolności do pracy trwa dłużej niż przy rekonstrukcji implantami lub własną tkanką tłuszczową.
Po operacji pacjentka pozostaje pod obserwacją około 1-3 dni i może zostać wypisana, gdy chirurg uzna jej stan za stabilny. Po zabiegu konieczne jest noszenie specjalnego biustonosza, który modeluje piersi, pomaga w procesie gojenia i zapewnia lepsze efekty estetyczne – wyjaśnia zespół Kliniki Dr Dębski.
W niektórych przypadkach stosuje się dreny, które pozwalają na usuwanie płynów (krew i osocze); usuwa się je po jednym lub kilku dniach w zależności od procesu gojenia.
Zaleca się, aby ktoś towarzyszył pacjentce w dniu zabiegu i wypisu ze szpitala. Dzięki temu otrzyma ona wsparcie psychologiczne oraz bezpiecznie wróci do domu. Ponadto należy zgodnie z zaleceniami zmieniać opatrunki i dezynfekować rany. Wtedy również przydatna może okazać się czyjaś pomoc.
W okresie po zabiegu mogą wystąpić ból, opuchlizna, oraz przejściowe zaburzenia czucia, które będą ustępować stopniowo. Aby uśmierzyć ból, lekarz najczęściej przepisuje środki przeciwbólowe. W celu zapobiegania infekcjom pacjentki przyjmują także antybiotyki i leki przeciwzapalne.
W okresie rekonwalescencji pacjentka powinna unikać:
Całkowity powrót do formy następuje zazwyczaj po 14-30 dniach.
Wszystkie zabiegi chirurgiczne, w tym rekonstrukcja piersi, niosą ze sobą pewne ryzyko powikłań. W takich przypadkach mogą wystąpić:
Według specjalistów z Mayo Clinic dzięki operacji rekonstrukcyjnej piersi możemy osiągnąć:
Klinika Dr Szczyt (data nieznana). Rekonstrukcja piersi [online]. Dostępny: https://www.drdebski.pl/chirurgia/.... [dostęp: 08.01.2021]
Klinika Dr Szczyt (data nieznana). Rekonstrukcja piersi [online]. Dostępny: https://www.drszczyt.pl/zabiegi/chirurgia-plastyczna-piersi/.... [dostęp: 08.01.2021]
Formmed ES (05.11.2022). Nowy biust - Nowa JA! [online]. Dostępny: https://formmedes.pl/.... [dostęp: 08.01.2021]
Mayo Clinic (29.12.2020). Breast reconstruction with flap surgery [online]. Dostępny: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/breast-reconstruction-flap/about/pac-20384937. [dostęp: 08.01.2021]
Promedion (data nieznana). Rekonstrukcja piersi [online]. Dostępny: https://klinikapromedion.pl.... [dostęp: 08.01.2021]
Ulatowski, Ł. (data nieznana). Rekonstrukcja piersi płatem DIEP [online]. Dostępny: https://www.estheticon.pl/nowosci/rekonstrukcja-piersi-platem-diep. [dostęp: 22.03.2023]