Brodawki są najczęściej występującymi zmianami skórnymi i nie mają zazwyczaj tendencji do naciekania innych tkanek ani przerzutów, jak informuje dr n. med. Agnieszka Burkacka. Są całkowicie wyleczalne i stanowią w większym stopniu problem estetyczny niż medyczny.
Brodawki to ogólna nazwa dla niejednorodnej grupy powierzchniowych zmian w obrębie naskórka. Zmiany te mają postać niewielkich grudek o nierównej, zrogowaciałej powierzchni i zwykle osadzone są na szerokiej podstawie. Mogą one mieć kolor cielisty, ale występują także w formie odbarwionej i przyjmują kolor biały, różowy, brązowy z charakterystycznymi czarnymi drobinkami w środku. Lek. med. Anna Grodecka wyjaśnia, że brodawki mogą znacznie różnić się swoim wyglądem i przyczyną powstania. Na przykład brodawka łojotokowa jest zupełnie inna niż brodawka wirusowa, potocznie nazywana kurzajką.
Brodawki różnią się od siebie wyglądem, miejscem występowania i etiologią. Powstają one w wyniku kontaktu z różnymi odmianami wirusa HPV, czyli wirusa brodawczaka ludzkiego. Zdarza się, że nie dają one żadnych objawów i samoczynnie znikają, jak to dzieje się w przypadku brodawki zwykłej. Inne są uciążliwe i szybko się rozprzestrzeniają, również na inne osoby.
Najczęściej spotykanymi rodzajami są:
Można je różnicować także według innych kryteriów, np. ich lokalizacji. Brodawki stóp wywoływane są przy tym przez dwa rodzaje wirusa: HPV-1 (głębokie) oraz HPV-2 (mozaikowe, powierzchowne). Określenie brodawka wirusowa podkreśla z kolei etiologię zmiany skórnej.
Zmiany skórne nie są łatwe do rozpoznania bez fachowej wiedzy i specjalistycznego sprzętu. Wiele z nich, jak większość brodawek, nie wymaga pilnej interwencji. Jednak tylko prawidłowa ocena charakteru zmiany skórnej pozwala uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych. Dlatego tak ważna jest samoobserwacja własnego ciała, a następnie konsultacja ze specjalistą, gdy dostrzeżemy na skórze niezidentyfikowaną narośl, plamkę czy guzek.
Specjaliści z Ars Estetica przestrzegają, że nagłe pojawienie się dużej ilości zmian brodawkowych powinno być wskazaniem do dalszej diagnostyki w kierunku nowotworu złośliwego. Czujność powinien wywołać również każdy pojedynczy mocno spłaszczony guzek, zwłaszcza dynamicznie zwiększający swój rozmiar, kolor i strukturę.
Chorobami skóry, ich leczeniem oraz diagnozowaniem zmian skórnych zajmuje się dermatolog. To z nim możemy skonsultować każdą niepokojącą zmianę. Eksperci z Mandala Beauty Clinic wskazują, że doświadczony dermatolog nie tylko będzie w stanie właściwie ocenić zmianę skórną, ale także wskazać najlepszą drogę dalszego postępowania. Z kolei specjaliści medycyny estetycznej i chirurdzy pomogą skutecznie pozbyć się nieestetycznej czy uciążliwej brodawki.
Specjalista obejrzy dokładnie zmianę na skórze, aby upewnić się, czy ma do czynienia z brodawką, czy innym typem narośli. Oględziny zmiany skórnej bez użycia dodatkowego sprzętu mogą nie być wystarczające do postawienia pewnej diagnozy, dlatego częstą praktyką jest skierowanie na badanie dermatoskopem.
Dermatoskopia to badanie, które pozwala dokładnie obejrzeć zmiany skórne dzięki znacznemu przybliżeniu obrazu, jaki oferuje sprzęt diagnostyczny. W kilka minut, dzięki podłączonemu do komputera videodermatoskopowi, można wykluczyć złośliwy charakter zmiany i precyzyjnie zidentyfikować jej rodzaj, by potem dobrać najlepsze metody leczenia. Badanie jest krótkie, bezbolesne i bardzo dokładne, dzięki cyfrowej analizie obrazu. Eksperci z Centrum Medycznego Veno Med podkreślają ponadto, że każda zmiana, która budzi niepokój podczas oględzin z wykorzystaniem dermatoskopu, jest następnie poddana badaniu histopatologicznemu.
Kiedy lekarz zyska pewność, że problemem pacjenta jest brodawka, zajmie się objaśnieniem możliwych sposobów dalszego postępowania z badaną zmianą skórną oraz omówi zasady profilaktyki. W większości wypadków stosuje się nieinwazyjne metody medycyny estetycznej. Niekiedy lekarz podjąć może decyzję o konieczność wycięcia danej zmiany podczas niewielkiej interwencji chirurgicznej. W przypadku brodawek dotyczyć to może zwłaszcza dużych guzków. Według specjalistów z Centrum Estetyki Ciała zmiany skórne, w przypadku których trudne jest jednoznaczne określenie czy są groźne dla zdrowia, najbezpieczniej jest poddać chirurgicznemu usunięciu.
Brodawki można poddać leczeniu chirurgicznemu, a więc wyciąć lub wyłyżeczkować podczas drobnego zabiegu przeprowadzanego w znieczuleniu miejscowym, po którym zostanie niewielka rana (wielkości usuwanej zmiany). W większości przypadków jednak z brodawkami doskonale radzą sobie mniej inwazyjne zabiegi. Najczęściej spotykanymi metodami usuwania brodawek są: laseroterapia, elektrokoagulacja i krioterapia. W aptekach dostępne są również specjalistyczne preparaty z kwasem salicylowym lub mlekowym oraz aplikatory służące do krioterapii prowadzonej w warunkach domowych. Samodzielnie przeprowadzana terapia (zwłaszcza niepoprzedzona diagnozą!) nie zawsze jest skuteczna i może być niebezpieczna. Nie każda tego typu zmiana da się wyeliminować domowymi sposobami, a nieumiejętne próby jej usunięcia ze skóry np. twarzy mogą zakończyć się trwałym oszpeceniem.
Do usuwania brodawek i wielu innych zmian skórnych wykorzystywane są lasery ablacyjne. Ich działanie wiąże się z odparowaniem (ablacją) tkanek w wyniku przemiany wody znajdującej się w przestrzeniach międzykomórkowych w parę. Odbywa się to pod wpływem energii lasera absorbowanej przez tkanki. W rezultacie dochodzi do nieodwracalnych zniszczeń w miejscu zabiegu. Specjaliści z Kliniki Elite wyjaśniają, że największymi atutami nowoczesnych laserów frakcyjnych, które wykorzystuje się do usuwania zmian skórnych, są ich precyzyjne działanie oraz ograniczenie krwawienia, uzyskiwane dzięki koagulacji tkanek.
Laseroterapia jest bezkrwawa i bezbolesna, nawet jeśli dotyczy usuwania głęboko zakorzenionych brodawek, ponieważ w razie potrzeby stosuje się przy zabiegu znieczulenie miejscowe. Te płaskie zwykle w ogóle nie wymagają znieczulenia. Pacjent może odczuwać w trakcie zabiegu lekkie pieczenie i ciepło. Trwa on od kilku do kilkunastu minut. Rozległe zmiany skórne mogą wymagać powtórzenia terapii, a guzek usuwany jest wówczas etapami. Po zabiegu zakładany jest jałowy opatrunek. W miejscu działania lasera tworzy się niewielki strupek, który zagoi się w ciągu kilku dni lub 2-3 tygodni. W związku z tym, że w miejscu poddanym zabiegowi będzie tworzył się nowy naskórek, powinno się chronić je przed słońcem. Należy także unikać zbyt długiego moczenia tego obszaru oraz powstrzymać się od stosowania kosmetyków, gdyż mogą podrażniać ranę po zabiegu i utrudnić proces gojenia.
Zabieg laserowego usuwania brodawek jest bezpieczny i bezkontaktowy, a więc nie rodzi ryzyka infekcji, która zdarzać się może w trakcie interwencji chirurgicznej. Może być przeprowadzany nawet u kobiet w ciąży czy dzieci, jeśli wystąpią wyraźne wskazania medyczne do jego wykonania. Niekiedy jednak nie można skorzystać z laseroterapii.
Przeciwwskazaniami do laseroterapii są:
Zabieg elektrokoagulacji polega na niszczeniu brodawki przy użyciu prądu zmiennego o dużej częstotliwości. Bardzo wysoka temperatura, wytworzona przez specjalną elektrodę dokładaną do zmiany skórnej, wywołuje uszkodzenie (ścięcie) białek znajdujących się w tkance. W rezultacie brodawka ulega wypaleniu i usunięcie jej jest natychmiastowe.
Zabieg może trwać od kilku do kilkudziesięciu minut. Na jego długość wpływa rozmiar oraz ilość usuwanych zmian. Przy niewielkich brodawkach zwykle jest bezbolesny, a pacjent odczuwa jedynie lekkie pieczenie. Jeśli zmiany są głębsze lub mają dużą powierzchnię, stosuje się krem znieczulający lub znieczulenie miejscowe. Po elektrokoagulacji miejsce poddane zabiegowi może być tkliwe. Niekiedy pojawia się obrzęk, zaczerwienienie i łagodny ból, ale objawy te ustępują po kilku godzinach. Strupek powstały w miejscu zabiegowym znika w ciągu 5-21 dni. Lekarze z kliniki Czas Kobiety zalecają stosowanie po zabiegu łagodzących kremów oraz unikanie kosmetyków zawierających alkohol. Gojącej się rany nie należy ponadto opalać.
Elektrokoagulacja jest małoinwazyjnym i w pełni bezpiecznym zabiegiem. Istnieje jednak kilka okoliczności, które mogą być przeszkodą do wykonania zabiegu.
Głównymi przeciwwskazaniami do elektrokoagulacji są:
Krioterapeutyczne działanie przy usuwaniu brodawek polega na ich wymrażaniu przy użyciu ciekłego azotu. Ciekły azot jest aplikowany na zmianę skórną przy użyciu specjalistycznego urządzenia. Ekstremalnie niska temperatura (-196℃) doprowadza do zniszczenia tkanek i w ten sposób brodawka zostaje usunięta.
Interwencja trwa kilka lub kilkanaście minut, zależnie od jej rozmiarów. Specjaliści z lecznicy Formmed Es informują, że zabieg jest bezbolesny, bezkrwawy i precyzyjny. Po interwencji z użyciem ciekłego azotu pozostaje w miejscu zabiegu pozostaje pęcherzyk, który zmienia się w strupek i znika po kilku, kilkunastu dniach. Bezpośrednio po usunięciu zmiany skóra może być zaczerwieniona, lekko opuchnięta i tkliwa. Skóra nie wymaga szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych po wymrażaniu. Aby pozbyć się niechcianej brodawki, zwykle wystarcza jedna sesja krioterapeutyczna.
Przeciwwskazaniami do zabiegu kriochirurgii są:
Zabiegi z udziałem lasera, ciekłego azotu lub prądu zmiennego dają trwałe efekty w postaci wyniszczenia struktury brodawki bez uszkodzenia okolicznych tkanek. W większości wypadków zmiana skórna zostaje usunięta już po pierwszym zabiegu, przy czym najskuteczniejsza pod tym względem jest elektrokoagulacja. W przypadku krioterapii niekiedy konieczne jest przeprowadzenie kolejnej sesji, aby zagwarantować całkowite wymrożenie brodawki. Większa ilość zabiegów będzie również konieczna, gdy zmiana w obrębie naskórka jest głęboka lub rozległa.
Rekonwalescencja w przypadku wszystkich opisanych metod przebiega podobnie: trwa kilka do kilkunastu dni i nie jest uciążliwa. Po zagojeniu rany zanika strupek, a pacjent może uznać swój kłopot za rozwiązany. Największe zalety zabiegów usuwania brodawek w gabinetach lekarzy specjalistów to: krótki czas trwania, skuteczność, precyzja oraz bezpieczeństwo.
Zmiany skórne w postaci grudek czy różnokolorowych plamek odnaleźć można na ciele lub twarzy każdego człowieka. W wielu wypadkach ich nieestetyczny wygląd, wielkość czy lokalizacja powodują, że postrzegamy je jako skazę, która staje się źródłem zmartwień, kompleksów, niskiej samooceny. Poza tym, że zmiany skórne często są problemem estetycznym, ich obecność może wiązać się z bólem, zwłaszcza gdy znajdują się w newralgicznych miejscach, np. w okolicy oka, na dłoniach czy na podeszwie stopy. Zmiany zlokalizowane w pachwinach, na karku i szyi są dodatkowo narażone na otarcia w kontakcie z odzieżą lub biżuterią, a to może prowadzić do infekcji.
Duża grupa zmian pojawiających się na skórze może ponadto stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Dotyczy to zwłaszcza różnych typów nowotworów skóry określanych jako złośliwe. Specjaliści z Centrum Medycznego Bieńkowski, którzy od lat zajmują się między innymi leczeniem różnych zmian skórnych, przestrzegają, że nie należy bagatelizować tego problemu. Wszystkie zmiany skórne powinny być skonsultowane ze specjalistą, który pomoże pozbyć się kłopotliwego czy oszpecającego guzka oraz właściwie poprowadzi leczenie.
Burkacka A. (2019). Najczęstsze guzki skóry (zmiany skórne). Charakterystyka i metody leczenia [online]. Dostępny: https://www.arsestetica.pl/blog/.... [dostęp: 19.02.2020].
Centrum Estetyki Ciała (2016). Jak pozbyć się problemu znamion na skórze? [online]. Dostępny: https://centrumestetyki.pl/blog/.... [dostęp: 19.02.2020].
Czas Kobiety Centrum Medycyny Estetycznej (data nieznana). Elektrokoagulacja [online]. Dostępny:https://czaskobiety.com/zabiegi/elektrokoagulacja/. [dostęp: 19.02.2020].
Elite Centrum Laseroterapii i Modelowania Sylwetki (data nieznana). Usuwanie zmian skórnych i podskórnych [online]. Dostępny: https://www.elite.waw.pl/.... [dostęp: 19.02.2020].
Formmed Es Chirurgia Plastyczna i Medycyna Estetyczna (data nieznana). Krioterapia zmian skórnych – zamrożone, zakończone zmiany skórne [online]. Dostępny: https://formmedes.pl/dermatologia/.... [dostęp: 19.02.2020]
Radziejewska I. (2018). Biegła w świecie laserów [online]. Dostępny: https://radziejewska.pl/blog/.... [dostęp: 19.02.2020].