Laserowe leczenie nietrzymania moczu to małoinwazyjny zabieg, którego skuteczność opiera się na fototermicznym działaniu urządzenia laserowego, w wyniku czego zostaje przywrócona prawidłowa praca pęcherza.
Nietrzymanie moczu (inkontynencja) to często występujący w populacji problem, który objawia się niekontrolowanym gubieniem moczu. Schorzenie to wiąże się ze spadkiem jakości życia i negatywnie wpływa na samoocenę. Dotyka ono głównie kobiet, w szczególności tych, które mają za sobą ciąże i porody albo przeszły menopauzę, chociaż może także występować u mężczyzn. Jak wynika z raportu Stowarzyszenia Osób z NTM „UroConti” problem dotyczy od 25 do nawet 45% kobiet w zależności od grupy wiekowej. Istnieje wiele metod walki z nietrzymaniem moczu, w tym nowoczesne metoda z zastosowaniem urządzeń laserowych i HIFU.
Istnieje kilka rodzajów nietrzymania moczu
Nietrzymanie moczu (NTM) to schorzenie polegające na niekontrolowanym wycieku moczu, którego przyczyną są patologie w obrębie układu moczowego oraz różne zaburzenia czynnościowe. Zazwyczaj mówi się o trzech stopniach zaawansowania problemu: łagodnym, umiarkowanym i zaawansowanym. W zależności od przyczyny oraz dolegliwości wyróżniamy następujące typy nietrzymania moczu (Skrzypulec-Plinta, Zborowska, Pytlarz-Szpaczek, Pilarczyk, Madej, Bielecka i Fiedor, 2021):
Najczęściej występującym typem jest wysiłkowe nietrzymanie moczu. Istnieją liczne przyczyny nietrzymania moczu, w tym zaburzenia w obrębie narządów miednicy i pęcherza, wady rozwojowe, a nawet zaburzenia pracy układu nerwowego, jednak najpowszechniejszą przyczyną nietrzymania moczu u kobiet jest osłabienie mięśni dna miednicy (MDM). Osłabienie tych mięśni występuje głównie u kobiet po przebytych ciążach i porodach naturalnych; może też do niego dojść w wyniku niedoboru estrogenów, dlatego też wysiłkowe nietrzymanie moczu występuje częściej u pacjentek po ciężkich porodach oraz po menopauzie.
Należy pamiętać, że nietrzymanie moczu jest chorobą przewlekłą, a ignorowanie problemu nie prowadzi do jego rozwiązania, a wręcz przeciwnie – ignorowanie dolegliwości sprawi, że będą się one nasilać.
Dostępne są różne metody leczenia nietrzymania moczu
Podczas procedury do pochwy wprowadzane jest urządzenie laserowe. Fototermiczne działanie lasera powoduje obkurczanie się ścian pochwy. Działanie wiązki lasera powoduje także stymulację włókien kolagenowych, dzięki czemu tkanki błony śluzowej pochwy stają się bardziej sprężyste.
Do wykonania tej procedury stosuje się lasery nieablacyjne. W Polsce do tego zabiegu stosuje się głównie dwa urządzenia laserowe: laser erbowo-yagowy oraz laser CO2. Działanie lasera lasera erbowo-yagowego oddziałuje na powięź pochwowo-pęcherzową, powodując jej wzmocnienie, oraz na ściany pochwy, pobudzając produkcję kolagenu. Zabieg pozwala też na zmniejszenie kąta nachylenia cewki moczowej w celu przywrócenia jej prawidłowej funkcji. Z kolei Laser CO2 powoduje wzmocnienie ścian pochwy, ujścia cewki moczowej i powięzi wewnątrzmiedniczej. Dodatkowo pobudza produkcję glikogenu w błonie śluzowej pochwy, co pozytywnie wpływa na florę bakteryjną pochwy oraz jej pH. W tym przypadku efektem jest nie tylko złagodzenie objawów nietrzymania moczu, ale też poprawa nawilżenia pochwy oraz rozwiązanie problemu częstych infekcji.
Obecnie najmocniejszą metodą a zarazem najbardziej efektywną jest leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu z zastosowaniem HIFU, który łączy wszystkie zalety wyżej wymienionych laserów i działa dużo głębiej w tkance, przez co obkurcza powięź i więzadła łonowo-cewkowe, bezpośrednio stabilizując cewkę moczową. Leczenia z użyciem HIFU jest bardziej skuteczną metodą i dającą dłuższy efekt.
W niektórych klinikach wykorzystywane są też inne urządzenia, których działanie jest jednak zbliżone do działania urządzeń wymienionych powyżej. Na konsultacji warto zapytać, jaki rodzaj urządzenia zostanie użyty podczas procedury i jakie efekty pozwala ono osiągnąć.
Leczenie nietrzymania moczu z wykorzystaniem lasera lub HIFU jest bezpieczne i skuteczne
Zabieg laserowego nietrzymania moczu skierowany jest do kobiet – u mężczyzn stosuje się inne metody walki z tym problemem. Zaleca się go pacjentkom cierpiącym na wysiłkowe nietrzymanie moczu, o dobrym stanie zdrowia, u których zachowawcze metody leczenia (takie jak farmakoterapia i ćwiczenia) nie przyniosły zadowalających rezultatów. Wiek pacjentki nie stanowi przeszkody, jednak w większości przypadków zabieg wykonuje się u kobiet z I stopniem zaawansowania wysiłkowego nietrzymania moczu. Należy pamiętać że powyższe metody nie zastąpią operacji slingowych, które należy wykonać przy bardziej zaawansowanych stadiach schorzenia (II i III stopień wysiłkowego nietrzymania moczu).
Zabieg zaleca się głównie pacjentkom, borykającym się z dolegliwościami o mniejszym i umiarkowanym nasileniu. W przypadku zaawansowanych stadiów konieczne może okazać się zastosowanie metody chirurgicznej.
Aby uniknąć powikłań i zadbać swoje bezpieczeństwo, pacjentka powinna wybrać doświadczonego specjalistę, który wykluczy przeciwwskazania do zabiegu. Zespół Intima Clinic objaśnia, że do przeciwwskazań zaliczają się:
Zabieg laserowego nietrzymania moczu może wykonać jedynie specjalista ginekologii lub uroginekologii. Przed ostateczną decyzją warto zapoznać się z opiniami innych pacjentek na temat danego lekarza oraz dowiedzieć się jak najwięcej o jego specjalizacji i doświadczeniu. Wybór doświadczonego, budzącego nasze zaufanie specjalisty jest kluczowy dla powodzenia zabiegu.
Nietrzymanie moczu może być wstydliwym problemem
Podczas pierwszej wizyty specjalista przeprowadzi wywiad z pacjentką, aby zapoznać się z jej historią kliniczną i dowiedzieć się więcej o jej objawach związanych z nietrzymaniem moczu. Jest to schorzenie uznawane przez wiele kobiet za wstydliwe, jednak warto szczerze odpowiadać na zadawane pytania – dzięki temu lekarz może lepiej zaplanować leczenie.
Na tej podstawie lekarz może określić, czy metoda laserowa lub HIFU przyniesie w danym przypadku pozytywne rezultaty oraz wykluczyć przeciwwskazania. Aby zakwalifikować pacjentkę do zabiegu, konieczne jest także wykonanie badania ginekologicznego. W razie wykrycia nieprawidłowości specjalista skieruje pacjentkę na dodatkowe badania. Specjalista poinformuje o konieczności wykonania posiewu moczu i ewentualnie wymazu z pochwy.
Lekarz wyjaśni też, na czym polega zabieg, jak długo trwa, jakich efektów można się spodziewać oraz poinformuje o kosztach. Warto wykorzystać pierwszą konsultację na zadanie lekarzowi nurtujących nas pytań, co pozwoli zbudować relację opartą na zaufaniu oraz zmniejszy stres związany z leczeniem.
Zabieg nie jest bolesny
Pacjentka nie musi się specjalnie przygotowywać do zabiegu, jednak powinna dostarczyć aktualne badania moczu oraz wyniki cytologii. Niezbędne jest również badanie ginekologiczne. Przed interwencją należy wyleczyć ewentualne infekcje dróg rodnych, które stanowią przeciwwskazanie do leczenia.
Leczenie nietrzymania moczu laserem to stosunkowo krótka interwencja: trwa ona od 20 do 30 minut w zależności od zastosowanego lasera lub urządzenia HIFU i nie wymaga hospitalizacji. Zabieg rozpoczyna się od przygotowania septycznego okolic intymnych oraz kanału pochwy pacjentki. W wypadku lasera specjalista osusza zdezynfekowane roztworem miejsca oraz wprowadza urządzenie do pochwy, a w wypadku HIFU wypełnia pochwę żelem medycznym. Znieczulenie zazwyczaj nie jest wymagane, ponieważ podczas zabiegu pacjentka odczuwa dyskomfort tylko w wewnętrznych okolicach pochwy i przedsionka pochwy.
Rekonwalescencja po zabiegu nie powinna być trudna
Leczenie nietrzymania moczu laserem lub HIFU to zabieg wykonywany w trybie ambulatoryjnym, co oznacza, że po zabiegu pacjentka może wrócić do domu. Dużą zaletą interwencji jest krótka i mało uciążliwa rekonwalescencja – objawy, które mogą wystąpić, nie wpływają w znaczący sposób na spadek jakości życia pacjentki w tym czasie. Po zabiegu mogą wystąpić lekki dyskomfort, obrzęk lub zaczerwienienie, które powinny jednak ustąpić po upływie kilku do kilkunastu dni. Stosunkowo częstym objawem jest wysięk surowiczy z pochwy, dlatego też zaleca się stosowanie podpasek do momentu jego ustąpienia.
W celu uniknięcia powikłań przez okres od dwóch do czterech tygodni (w zależności od zastosowanego urządzenia oraz opinii lekarza) należy zrezygnować ze współżycia. Zaleca się także zrezygnowanie z kąpieli w basenach i innych zbiornikach wodnych przez kilkanaście dni po zabiegu, aby zapobiegać infekcjom.
Na finalne rezultaty należy poczekać do 3 miesięcy
Efektem zabiegu jest obkurczenie ścian pochwy i zwiększenie stopnia sprężystości jej ścianek, a także wzmocnienie powięzi, co prowadzi do ustąpienia lub złagodzenia objawów nietrzymania moczu. Końcowe rezultaty leczenia pacjentka może zaobserwować po zakończeniu procesu gojenia i regeneracji tkanek, czyli po 3 miesiącach od zabiegu. Kolejnym rezultatem zabiegu jest odzyskanie pewności siebie i większy poziom zadowolenia z życia.
U młodszych pacjentek efekty utrzymują się przez wiele lat lub do następnej ciąży czy porodu. Z kolei u kobiet po menopauzie, aby podtrzymać efekty, należy stosować odpowiednie leczenie hormonalne.
W przypadku, w którym nie udało się osiągnąć wystarczających efektów leczenia po pierwszym zabiegu, można go powtórzyć po konsultacji z lekarzem lub rozważyć operacyjne założenie taśmy.
Intima Clinic Dr n. med Tomasz Basta (data nieznana) Nieinwazyjne leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu - HIFU https://intimaclinic.pl/uroginekologia/nieinwazyjne-leczenie-wysilkowego-nietrzymania-moczu/ [dostęp: 07.01.2022]
EstheGyn Dr. n. med. Piotr Kolczewski (data nieznana). Lasery w ginekologii. Dostępny: https://esthegyn.com/dt_procedures/lasery-w-ginekologii/. [dostęp: 07.01.2022]
Pacjent.gov.pl (październik 2020). Nie tylko kobiecy problem. Dostępny: https://pacjent.gov.pl/jak-zyc-z-choroba/nie-tylko-kobiecy-problem. [dostęp: 11.10.2021]
Skrzypulec-Plinta V., Zborowska K., Pytlarz-Szpaczek K., Pilarczyk O., Madej J., Bielecka W., Fiedor A. (sierpień). Nietrzymanie moczu u kobiet – nowoczesne technologie leczenia. Dostępny: https://www.forumginekologii.pl/artykul/nietrzymanie-moczu-u-kobiet-nowoczesne-technologie-leczenia [dostęp: 10.01.2022]
Stowarzyszenie Osób z NTM „UroConti” (2020). Raport „Pacjent z NTM w systemie opieki zdrowotnej 2020. Dostępny: https://ntm.pl/baza-wiedzy/pacjent-z-ntm-w-systemie-opieki-zdrowotnej-2020-2/. [dostęp: 11.10.2021]