Korekta nosa (rynoplastyka, rhinoplastyka) to operacja pozwalająca na zmianę kształtu i/lub poprawę funkcjonalności nosa. To jedna z najczęściej wykonywanych operacji plastycznych na świecie, zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet, oraz druga po blefaroplastyce najczęściej wykonywana interwencja w obrębie twarzy. Według najnowszych danych ISAPS (Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgii Plastycznej) w 2021 roku wykonano 995 149 zabiegów korekcji nosa na świecie.
Rynoplastyka pozwala na modelowanie kształtu nosa w taki sposób, aby osiągnąć bardziej satysfakcjonujący efekt wizualny z przodu i/lub z profilu. Kiedy celem interwencji jest głównie poprawa funkcji nosa i oddychania, nazywamy ją septoplastyką. Z kolei rynoseptoplastyka to termin określający operację, której cel jest estetyczno-funkcjonalny.
Operacja pozwala na uzyskanie lepszych proporcji twarzy i bardziej harmonijnego profilu, szczególnie jeżeli połączy się ją z mentoplastyką (plastyką podbródka). Jak możemy przeczytać w artykule MedlinePlus, pacjenci decydujący się na zabieg mają różne oczekiwania co do efektów, wśród których możemy wymienić:
Operacja polega na zmianie kształtu i/lub zmniejszeniu części chrzęstnej i/lub kostnej nosa, a rezultaty bardzo różnią się u poszczególnych pacjentów w zależności od sąsiadujących kości i chrząstek i rodzaju skóry.
Pacjent powinien mieć świadomość, że nie istnieje „idealny nos” i nie każdy efekt można uzyskać u każdej osoby, dlatego też nowy kształt i rozmiar nosa powinien przede wszystkim pasować do rysów twarzy, dając naturalne efekty.
Zabieg pozwala skorygować wrodzone i nabyte w wyniku urazów defekty i malformacje nosa. Rynoplastyka to poważna interwencja chirurgiczna, dlatego kandydaci do zabiegu powinni cieszyć się dobrym zdrowiem. Z tego względu na pierwszej konsultacji lekarz zleci badania, pozwalające wykluczyć przeciwwskazania i ocenić ryzyko interwencji.
Nie istnieje określony limit wieku, do którego należy zdecydować się na operację, jednak młodzi pacjenci powinni wiedzieć, że zabieg można wykonać dopiero po osiągnięciu dojrzałości fizycznej i emocjonalnej (około 15-16 lat u dziewczynek i 16-18 lat u chłopców), a zalecany wiek to nawet 18 lat. Pacjenci poniżej 18 roku życia będą potrzebować formalnej zgody rodziców.
Kandydatami do zabiegu są osoby niezadowolone z wyglądu swojego nosa, u których problem ten może być źródłem kompleksów, a nawet negatywnie wpływać na jakość życia. Pacjenci wymieniają często takie defekty nosa jak krzywy nos, opadający czubek, zbyt duży lub szeroki nos czy garbek na nosie. Zabieg jest także wskazany u pacjentów doświadczających problemów z oddychaniem na skutek różnych malformacji nosa (np. krzywa przegroda nosowa). Pacjent powinien mieć jednak realistyczne oczekiwania co do rezultatów operacji.
Pierwszym krokiem przed podjęciem decyzji o operacji jest wybór lekarza, który najlepiej poradzi sobie z danym przypadkiem.
W Polsce do wykonania rynoplastyki uprawnieni są chirurdzy plastyczni i specjaliści laryngologii. W pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy lekarz ukończył wymaganą specjalizację. Warto także dowiedzieć się, czy dany lekarz jest członkiem któregoś z oficjalnych stowarzyszeń zrzeszających chirurgów tych specjalizacji, takich jak na przykład Polskie Towarzystwo Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Estetycznej (PTChRiE).
Kolejnym krokiem będzie konsultacja z wybranym lekarzem. Niekiedy warto wybrać się na więcej niż jedną wizytę i wybrać specjalistę, który wzbudza nasze największe zaufanie. Na pierwszej konsultacji warto poprosić chirurga o zdjęcia przed i po jego byłych pacjentów.
Pierwsza konsultacja jest bardzo ważna dla pacjenta, ponieważ ma on wówczas szansę zadać nurtujące go pytania, przedstawić swoje oczekiwania co do efektów oraz ewentualne lęki związane z operacją.
Na pierwszej wizycie lekarz przeprowadzi wywiad, aby ocenić ogólny stan zdrowia pacjenta i wykluczyć przeciwwskazania. To również wtedy określa się cel operacji (funkcjonalny lub estetyczny).
Następnie specjalista zbada struktury nosa, zwracając uwagę na jego kształt i rozmiar oraz na proporcje całej twarzy. W przypadku zbyt małego lub zbyt dużego podbródka lekarz może zaproponować plastykę brody w celu uzyskania bardziej harmonijnego profilu.
Niektóre kliniki dysponują programami komputerowymi, które pozwalają na przeprowadzenie wizualizacji spodziewanych efektów operacji. Specjaliści z prestiżowej Mayo Clinic (Stany Zjednoczone) podkreślają, że to jednak właśnie sama rozmowa ze specjalistą o oczekiwaniach względem rezultatów jest jednak niezwykle ważna. Pacjent może czuć się niekomfortowo, rozmawiając o swoim wyglądzie i kompleksach, jednak jest to konieczne, aby uniknąć rozczarowania po operacji.
Po ustaleniu celów zabiegu, wstępnym badaniu i ocenie czynników ryzyka, chirurg wyjaśni kandydatowi, jak przebiega zabieg chirurgiczny: jaką technikę należy zastosować, w jakim znieczuleniu wykonuje się interwencję, jak przygotować się do zabiegu, jak przebiega rekonwalescencja, jakie są możliwe komplikacje i z jakimi kosztami należy się liczyć.
Poniżej wyjaśniamy różnice między funkcjonalną korektą nosa a operacją plastyczną nosa, której cel jest głównie estetyczny:
W większości przypadków istnieje możliwość wykonania korekty krzywej przegrody nosowej w ramach ubezpieczenia NFZ, jednak operacja plastyczna nosa jedynie ze względów estetycznych nie jest refundowana.
Operacja chirurgiczna może wywołać stres u pacjenta. Aby go uniknąć, pacjent powinien przestrzegać zaleceń przed zabiegowych od chirurga. Oto niektóre z nich:
Korektę nosa można wykonać lub w znieczuleniu ogólnym lub w wyselekcjonowanych sytuacjach w znieczuleniu miejscowym z sedacją. Rodzaj znieczulenia wybiera lekarz, rozważając wszystkie za i przeciw, technikę operacyjną oraz stopień trudności i rozległość operacji.
W zależności od preferencji pacjenta oraz wskazań medycznych zabieg można wykonać w trybie ambulatoryjnym (pacjent zostaje wypisany do domu tego samego dnia) lub pacjent może zostać wypisany z kliniki w następnej dobie po operacji.
Rynoplastykę można wykonać techniką otwartą i zamkniętą i trwa ona przeciętnie od 1 do 3 godzin w zależności od przypadku.
Istnieją dwie podstawowe techniki korekcji nosa:
Najczęściej pacjent spędza przynajmniej jedną dobę po operacji w klinice, pozostając pod obserwacją specjalistów. Zabieg kończy się założeniem gipsu. Opatrunki zdejmuje się po 5-10 dniach. Mogą one wywoływać u pacjenta dyskomfort ze względu na konieczność oddychania ustami.
Zaraz po operacji może wystąpić ból, który jednak powinien ustąpić po zażyciu środków przeciwbólowych. Normalne jest wystąpienie obrzęków i siniaków w obrębie nosa, a także opuchlizna i przekrwienie w okolicy oczu. Po zdjęciu gipsu można zauważyć nowy kształt nosa, jednak z ostateczną oceną powinniśmy wstrzymać się do pół roku.
Rekonwalescencja trwa około 14 dni i po tym czasie można wrócić do pracy, podczas gdy z intensywniejszymi ćwiczeniami fizycznym powinniśmy zaczekać około 2 miesiące. Zaleca się także stosowanie kremów z filtrem SPF +50 w ciągu pierwszych 2 miesięcy po operacji.
Po operacji należy:
Efektem korekty nosa jest nie tylko poprawa wyglądu nosa, ale też całej twarzy oraz profilu. Ostateczne rezultaty możemy zaobserwować po upływie około 6 miesięcy, czyli po zakończeniu procesu gojenia i ustąpieniu opuchlizny i siniaków. W procesie ustępowania stanu zapalnego nos może nieco zmieniać swój kształt w tym czasie. Większe zadowolenie z wyglądu wpływa pozytywnie na samoocenę i jakość życia pacjenta.
Efekty operacji są trwałe, mimo że nos, podobnie jak inne części ciała, podlega procesom starzenia. Aby efekt był naturalny, nos powinien być proporcjonalny w stosunku do reszty twarzy, z symetrycznymi dziurkami i dobrze zdefiniowanym kątem między nosem a ustami.
Czynnikiem wpływającym na efekt jest także skóra pacjenta – im grubsza skóra, tym mniej jest ona elastyczna, przez co nowy kształt kości i chrząstek jest mniej zauważalny, a ogólna zmiana wyglądu nosa mniej drastyczna.
Blizny w przypadku techniki zamkniętej są całkowicie niewidoczne. Jeżeli pacjent był operowany techniką otwartą, znajdzie niewielką bliznę (najczęściej prosta linia lub kształt V) w kolumience nosa, która po upływie kilku miesięcy staje się praktycznie niezauważalna.
W niektórych przypadkach – pacjentów po poważnych urazach i wypadkach, nadużywających narkotyków czy patologii onkologicznych – może być konieczne wykonanie powtórnej korekty nosa.
Wykonanie tego zabiegu jest szczególnie wskazane u pacjentów, którzy poddali się częściowej operacji plastycznej nosa. Powtórną korekcję nosa można wykonać po upływie minimum 8-10 miesięcy od pierwszej operacji, wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym, a czas rekonwalescencji jest zbliżony do okresu przy pierwszej operacji, chociaż czasami może być krótszy. Jednak ryzyko w tym przypadku jest większe, szczególnie w przypadku naruszenia chrząstek.
Z tego względu doświadczony specjalista powinien zadecydować o konieczności wykonania takiej operacji i zaplanować powtórny zabieg.
Częstymi przejściowymi skutkami rynoplastyki mogą być:
Możliwe komplikacje związane są nie tylko z samym zabiegiem plastyki nosa, ale ogólnie z ryzykiem, jakie niesie zabieg chirurgiczny. Mogą wystąpić:
W przypadku osób z niewielkimi defektami estetycznymi nosa, takimi jak mały garbek, można rozważyć nieinwazyjne alternatywy korekcji nosa, czyli zabiegi takie jak:
ISAPS (2021). Global Survey 2021. [online] Dostępny: https://www.isaps.org/media/vd... [dostęp: 10.01.2023]
Mayo Clinic (02.03.2020). Rhinoplasty [online]. Dostępny: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/rhinoplasty/about/pac-20384532. [dostęp: 12.03.2021]
Medline Plus (data nieznana). Rhinoplasty [online]. Dostępny: https://medlineplus.gov/ency/article/002983.htm. [dostęp: 26.05.2021]