Balon żołądkowy to specjalne urządzenie wypełnione roztworem, które umieszcza się w żołądku pacjenta na określony czas w celu zmniejszenia objętości żołądka, dzięki czemu pacjent odczuwa sytość po spożyciu mniejszej ilości jedzenia, co prowadzi do utraty wagi. Istnieją różne rodzaje balonów, których pojemność można regulować. Balon zazwyczaj umieszcza się w żołądku pacjenta na 6 miesięcy. Preferowaną obecnie metodą zabiegową jest technika endoskopowa, która jest najmniej inwazyjna.
W przeciągu ostatnich 10 lat odsetek osób z nadwagą i otyłych stale rośnie w Europie i w Polsce. Według ostatnich raportów Narodowego Funduszu Zdrowia nadwagę ma trzech na pięciu dorosłych Polaków, a co czwarty dorosły jest otyły.
Siedzący tryb życia i brak czasu mogą prowadzić do niekorzystnych dla zdrowia nawyków, jednak nigdy nie jest za późno na zmiany. Kiedy diety i ćwiczenia nie przynoszą zadowalających rezultatów, możemy rozważyć inne metody utraty wagi. Rozwiązaniem może być właśnie balon żołądkowy.
Leczenie otyłości obejmuje metody tradycyjne i chirurgiczne
Balon żołądkowy (czy też balon gastryczny) umieszcza się w żołądku pacjenta, dzięki czemu szybciej odczuwa on sytość podczas jedzenia, spożywa mniej jedzenia i w efekcie stopniowo traci na wadze. Metodę tę nazywa się także balonikowaniem żołądka.
W przeciwieństwie do innych operacji bariatrycznych jest to łatwa i krótka interwencja, która nie pozostawia blizn, nie wymaga pobytu w szpitalu, endoskopii czy interwencji chirurga i, co najważniejsze, jest odwracalna. Balon żoładkowy zakładany jest w warunkach ambulatoryjnych. W zależności od rodzaju balonu, jest on umieszczony w specjalnej kapsułce balon wprowadzany jest do żołądka przez połknięcie lub też urządzenie wprowadzane jest do żołądka metodą endoskopową. Następnie napełnia się go specjalnym bezpiecznym dla organizmu płynem. Po ok. 16 tygodniach należy usunąć balon z żołądka, co odbywa się endoskopowo lub w niektórych przypadkach drogą fizjologiczną.
Celem zabiegu jest pomoc w utracie wagi osobom z nadwagą i otyłością, a także w niektórych przypadkach przygotowanie pacjenta do leczenia chirurgicznego (sprawdź: → Zmniejszenie żołądka), jak informuje zespół Mandala Beauty Clinic. Skuteczność balonu opiera się o ścisłą współpracę pacjenta z zespołem specjalistów. Jak objaśniają specjaliści z M-Estetica Centrum Medyczne Bartyzel, efekty utraty wagi monitorowane są na bieżąco przez dietetyka i lekarza.
Wśród innych metod wspomagających odchudzanie możemy wymienić bypass gastryczny, opaskę żołądkową i rękawową resekcję żołądka.
Balon żołądkowy zalecany jest u osób z BMI powyżej 27
Metoda ta jest zalecana w przypadku osób z nadwagą i otyłością, u których tradycyjne metody leczenia otyłości (dieta i ćwiczenia) stosowane pod okiem specjalistów nie przynoszą efektów.
Wskaźnik masy ciała (BMI) wymagany do przystąpienia do programu to >27. Eksperci z Medicover wyjaśniają, że zabieg można wykonać już u 17-letnich pacjentów i jest wskazany w przypadku tych, u których zachowawcze metody odchudzania nie przyniosły rezultatów.
Technika nie jest zalecana w przypadku osób, które już poddały się innej operacji bariatrycznej, w okresie ciąży oraz u pacjentów z problemami z połykaniem, po zabiegu usunięcia wyrostka (jeśli przebiegał z powikłaniami) i po zabiegach laparoskopowych wyrostka, jeżeli minęło mniej niż 12 miesięcy. Za przeciwwskazania uznaje się także skazy krwotoczne, zaburzenia psychiczne i ciężkie uzależnienia.
W Polsce zabiegi balonikowania wykonują specjaliści gastrologii i bariatrii.
Przed wyborem lekarza upewnij się, że ukończył on odpowiednią specjalizację. Warto też sprawdzić, czy jest on członkiem jednego ze stowarzyszeń medycznych w tym sektorze, np. Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii.
Konsultacja ze specjalistą bariatrii
Na pierwszej wizycie specjalista przeprowadzi wywiad, aby zapoznać się z historią kliniczną pacjenta oraz dowiedzieć się więcej o jego aktualnej sytuacji i stanie zdrowia. Lekarz będzie też pytał o dotychczas stosowane diety, nawyki żywieniowe i relację z jedzeniem oraz powody, motywujące pacjenta do podjęcia decyzji o zabiegu, a także jego oczekiwania dotyczące utraty wagi.
Lekarz wyjaśni, jak przebiega proces umieszczania balonu i jak wygląda okres pozabiegowy. Dietetyk przekaże pacjentowi wskazówki dotyczące odżywiania przed i po interwencji oraz opisze przebieg kontroli po zabiegu. Co więcej, specjalista ma za zadanie wymienić plusy i minusy takiego rozwiązania i określić, jakiego spadku wagi może spodziewać się pacjent. Pacjent otrzyma także informacje o cenie.
Na tym etapie lekarz poinformuje o konieczności wykonania ewentualnych dodatkowych badań (np. morfologii krwi, badań hormonalnych, a nawet badań obrazowych takich jak tomografia), aby potwierdzić lub wykluczyć możliwe choroby współistniejące w przypadku otyłości, jak informuje zespół Clinic For You. Jest to ważne, ponieważ niektóre stany chorobowe (np. nieuregulowana cukrzyca) stanowią przeciwwskazanie do wykonania zabiegu.
Wykorzystaj czas konsultacji, aby przedstawić specjaliście Twoje wątpliwości. W niektórych przypadkach pacjent może potrzebować pomocy psychologa. Dotyczy to przede wszystkim osób, u których zbyt duża waga jest wynikiem zaburzeń odżywiania.
Dostępnych jest kilka różnych typów balonu
Istnieje kilka typów urządzeń, zaprojektowanych z myślą o różnych potrzebach i uwarunkowaniach pacjentów. Mają one różne pohemności (od 500 do 750 ml) i są dobierane w zależności od m.in. BMI pacjenta (od 27 do 40). Zwykle są wykonane z poliuretanu lub silokonu. Mogą być wypełnione roztworem na bazie kwasu cytrynowego, roztworem soli fizljoligicznej lub powietrzem.
Roztwór soli fizjologicznej wypełniający balon zawiera błękit metylenowy (niebieski barwnik): w przypadku pęknięcia pacjent zauważy barwnik w moczu i może się zwrócić do lekarza.
Większość urządzeń umieszcza się w żołądku metodą endoskopową, jednak istnieje rodzaj urządzenia, które najpierw pacjent połyka, a potem jest ono wypełniane roztworem.
Pacjent walczący z otyłością powinien znajdować się pod opieką zespołu interdyscyplinarnego
Specjalista informuje pacjenta, jakie kroki należy podjąć przed zabiegiem. Konieczne jest wykonanie badań krwi i innych, które mogą być wymagane przed interwencją.
Niektórzy specjaliści zalecają przejście na płynną dietę 4 tygodnie przed interwencją, aby upewnić się, że żołądku i jelitach nie pozostaną resztki jedzenia w dniu umieszczenia balonu. Zazwyczaj zaleca się spożycie ostatniego posiłku na 12 godzin przed zabiegiem.
Należy zaprzestać przyjmowania leków przeciwzapalnych i aspiryny na jakiś czas przed planowaną procedurą. Przeciwwskazane jest również picie napojów pobudzających, takich jak kawa czy herbata, ponieważ mogą one podrażniać błonę śluzową żołądka i utrudniać pacjentowi funkcjonowanie z balonem w pierwszych dniach po jego umieszczeniu.
Dzięki balonowi możliwa jest utrata średnio 15% wyjściowej masy ciała
Większość balonów zakłada się w znieczuleniu miejscowym z sedacją i w trybie ambulatoryjnym (pacjent zostaje wypisany do domu tego samego dnia). W celu przeprowadzenia zabiegu wykorzystuje się urządzenie zwane endoskopem. Cała procedura trwa około 20-30 minut.
Puste urządzenie umieszcza się w żołądku pacjenta przy pomocy endoskopu. Przyłączona jest do niego specjalna rurka, przez którą napełnia się urządzenie roztworem soli fizjologicznej. Po wyjęciu rurki balon gastryczny samoistnie zamyka się. Specjalista dzięki kamerze może obserwować napełnianie się urządzenia i upewnić się, że cały proces przebiega prawidłowo.
Po interwencji pacjent pozostaje pod obserwacją 2-3 godziny, po czym zostaje wypisany do domu.
Po zabiegu pacjent pozostaje pod kontrolą bariatry
Wyjęcie balonu wymaga zastosowania się techniki endoskopii, w znieczuleniu miejscowym z sedacją i w trybie ambulatoryjnym. Specjalista przy pomocy endoskopu z kamerą wprowadza cewnik i przebija balon, a następnie wyjmuje go przez przełyk i usta pacjenta. Trwa to około 15 minut.
Przed wyjęciem urządzenia pacjent powinien stosować płynną dietę przez 3 dni i nie jeść przez co najmniej 12 godzin. Po interwencji pacjent pozostaje kilka godzin pod obserwacją, a następnie może udać się do domu, jak objaśniają specjaliści z KCM Clinic, dodając, że pierwsze dni po zabiegu i stosowanie się do zaleceń są niezwykle ważne.
Aby utrzymać wagę po zabiegu, pacjent powinien zdrowo się odżywiać i uprawiać sport
Przez pierwsze 2-3 dni po umieszczeniu balonu pacjent powinien spożywać jedynie płynne lub półpłynne pokarmy, a następnie stopniowo wprowadzać do diety pokarmy w postaci purée oraz (później) pokarmy stałe.
Płynna dieta może składać się z wody, mleka, zup i kisielu; powinno się z kolei unikać kawy, napojów gazowanych, tłustych potraw, czekolady i lodów.
W pierwszych dniach po zabiegu pacjent może odczuwać dyskomfort, mogą wystąpić nudności, wymioty, bolesne skurcze żołądka, nadmierne wydzielanie soków żołądkowych (refluks), biegunki, wzdęcia, a nawet dreszcze. Są to jednak objawy przejściowe, które powinny ustąpić po upływie kilku dni.
Po procedurze nie zaleca się wykonywania aktywności fizycznych przez co najmniej 24 godziny. Jednak większość rodzajów aktywności fizycznej jest dopuszczalna a wręcz wskazana.
Po zabiegu pacjent powinien stosować się do zaleceń specjalisty
Aby procedura przyniosła zamierzone efekty, pacjent powinien przestrzegać diety i zasad odżywiania ustalonych przez specjalistów. Jeżeli balonikowanie żołądka nie jest połączone z odpowiednią dietą i zmianą nawyków, utrata wagi będzie mniejsza. Osiągnięcie dobrych efektów zależy od w dużym stopniu od tego, czy pacjent przestrzega zaleceń pozabiegowych i stosuje dietę dopasowaną do tej metody.
Poniżej przedstawiamy zasady odżywiania po procedurze balonikowania żołądka:
Niektórzy pacjenci decydują się także na wprowadzenie aktywności fizycznej do życia codziennego, aby przyspieszyć proces utraty wagi i wprowadzać nowe, zdrowe nawyki.
Utrata wagi jest stopniowa
Kluczowym elementem w procesie utraty wagi w tym przypadku jest silna wola i chęć pacjenta do zmiany relacji z jedzeniem oraz nawyków żywieniowych na zdrowsze.
Specjaliści zaznaczają, że utrata wagi następuje stosunkowo szybko, jednak zależy od pacjenta. Zazwyczaj mówi się, że możliwa jest utrata średnio około 15% wagi wyjściowej w ciągu 6 miesięcy.
Po zabiegu pacjent powinien pozostawać pod stałą opieką lekarza prowadzącego i dietetyka. Dieta pacjenta powinna być pełnowartościowa i zapewniać właściwą podaż witamin i substancji odżywczych, a także zawierać jak najwięcej produktów niskoprzetworzonych. Pacjent powinien trwale zmienić swoje nawyki żywieniowe i styl życia, ale przede wszystkim relację z jedzeniem, aby uniknąć efektu jo-jo.
Utrata wagi wpływa na ogólne lepsze samopoczucie pacjenta: poprawia się ogólny stan zdrowia, sprawność fizyczna, a także zdrowie psychiczne (samoocena). Zmniejsza się ryzyko wystąpienia chorób serca, wylewu, nadciśnienia, duszności sennej, cukrzycy typu 2 i innych chorób towarzyszących otyłości.
Aby osiągnąć optymalne efekty, pacjent powinien zmienić nawyki żywieniowe
Procedura balonowa, podobnie jak każda inna procedura medyczna, może wiązać się z ryzykiem i skutkami ubocznymi. Potencjalnymi skutkami ubocznymi zabiegu są niewielkie urazy przełyku lub żołądka. Są to jednak przypadki niezwykle rzadkie.
Większość pacjentów może powrócić do normalnych czynności w ciągu jednego dnia lub dwóch, ale niektórzy doświadczają nudności, skurczów brzucha i, w rzadkich przypadkach, wymiotów po umieszczeniu balonu. W większości przypadków leki przepisane przez lekarza pomogą kontrolować te objawy.
Podobnie jak w przypadku innych operacji i procedur medycznych, również w przypadku balonów zakładanych endoskopowo mogą wystąpić pewne powikłania.
Wśród skutków ubocznych mogących wystąpić bezpośrednio po zabiegu możemy wymienić:
Z kolei komplikacje mogące wystąpić po okresie rekonwalescencji znajdują się:
Lekarz przy pomocy endoskopu wprowadza pusty balon do żołądka, następnie wypełnia się go solą fizjologiczną przez specjalną rurkę. Urządzenie wypełnia się do wyznaczonej objętości, co sprawia, że pacjent szybciej osiąga uczucie sytości podczas jedzenia. Procedura trwa krótko, około 20-30 minut.
ClinicForYou (data nieznana). Balon wewnątrzżołądkowy [online]. Dostępny: https://clinicforyou.pl/uslugi/redukcja-wagi/intragastric-balloon/. [dostęp: 22.02.2021].
Dermedik (data nieznana). Intragastric balloon [online]. Dostępny: https://dermedik.pl/balon-zoladkowy/. [dostęp: 22.02.2021].
M-Estetica (data nieznana). Balon żołądkowy. Dostępny: https://m-estetica.pl/zabieg/B.... [dostęp 25.10.2021]
Narodowy Fundusz Zdrowia (1 maja 2019). Otyłość - choroba wagi ciężkiej [online]. Dostępny: https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/otylosc-choroba-wagi-ciezkiej,7355.html. [dostęp: 22.02.2021].