Łysienie plackowate – czy da się je wyleczyć?
W przeszłości ludzkie owłosienie spełniało wiele istotnych funkcji, takich jak ochrona przed zimnem, urazami mechanicznymi, owadami czy promieniowaniem słonecznym. Obecnie włosy u człowieka mają coraz mniejsze znaczenie biologiczne. Jednak wciąż odgrywają one ważną rolę kulturową i społeczną, a ich utrata często prowadzi do obniżenia poczucia własnej wartości oraz problemów psychologicznych i estetycznych.
Każdy ludzki włos przechodzi przez kilkuletni cykl życia, po którym umiera i wypada. Zdrowa osoba dorosła traci od 50 do 100 włosów dziennie. Problem pojawia się, gdy liczba wypadających włosów znacznie przekracza tę normę. Wówczas mówi się o nadmiernym wypadaniu włosów, które może być spowodowane różnorodnymi czynnikami, od błahych po poważne problemy zdrowotne.
Utrata włosów może być czasowa, na przykład po ciąży lub w wyniku diety odchudzającej, lub trwała, jak w przypadku łysienia bliznowaciejącego. Może dotyczyć niewielkich obszarów głowy, jak w łysieniu plackowatym, lub mieć charakter rozproszony, co jest typowe dla łysienia androgenowego u kobiet.
Najczęściej spotykanym rodzajem łysienia jest łysienie androgenowe, które zazwyczaj kojarzy się z mężczyznami, ale w rzeczywistości jest niemal równie powszechne u obu płci. U kobiet odpowiada za utratę włosów w 30-50% przypadków, podczas gdy u mężczyzn w 50-70%. Tylko 15% kobiet doświadcza łysienia telogenowego, a 7% - bliznowaciejącego.
Rodzaje łysienia
Łysienie może być niebliznowaciejące (występujące najczęściej) lub bliznowaciejące (rzadziej spotykane). Najbardziej powszechne formy łysienia niebliznowaciejącego obejmują:
- Łysienie androgenowe u kobiet i mężczyzn (AGA) – dotyka aż 80% mężczyzn i 40% kobiet powyżej 50. roku życia. Jednak jego początek może wystąpić znacznie wcześniej, już po zakończeniu dojrzewania. U kobiet objawia się równomiernym przerzedzeniem włosów na całej głowie, podczas gdy u mężczyzn prowadzi do utraty włosów na czubku głowy i w okolicach czoła (tak zwane zakola). Przyczyny tego schorzenia nie są w pełni poznane, ale uważa się, że kluczową rolę odgrywają czynniki genetyczne oraz poziom androgenów. Istnieje również łysienie androgenowe spowodowane przyjmowaniem niektórych leków;
- Łysienie plackowate (AA) – charakteryzuje się wypadaniem włosów na niewielkich obszarach głowy, co prowadzi do nagłego powstawania miejsc całkowicie pozbawionych włosów. Leczenie jest trudne, choć czasem objawy ustępują samoistnie;
- Fizjologiczne łysienie związane z wiekiem – to naturalny proces utraty włosów, który następuje w miarę starzenia się organizmu. Zjawisko to jest wynikiem stopniowego skracania fazy wzrostu włosa (anagenu) oraz wydłużania fazy spoczynku (telogenu), co prowadzi do rzadszej i cieńszej struktury włosów. Proces ten jest normalny i nie jest związany z chorobą, choć może wpływać na ogólny wygląd włosów i powodować ich przerzedzenie na całej powierzchni głowy.
Łysienie bliznowaciejące charakteryzuje się włóknieniem w obrębie mieszków włosowych oraz w ich otoczeniu, co prowadzi do nieodwracalnej utraty włosów.
Łysienie plackowate – co to jest?
Łysienie plackowate jest formą łysienia niebliznowaciejącego, najczęściej dotykającą osoby młode, poniżej 25. roku życia, chociaż zdarzają się przypadki, gdy choroba pojawia się później. Przyczyny łysienia plackowatego nie są w pełni zrozumiane, ale najczęściej wskazuje się na podłoże autoimmunologiczne zależne od limfocytów T. Zmiany zapalne w mieszku włosowym odgrywają kluczową rolę w rozwoju choroby. Łysienie plackowate występuje z podobną częstotliwością zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Łysienie plackowate – przyczyny
Przyczyny łysienia plackowatego nie są w pełni poznane, ale uważa się, że kluczową rolę odgrywają czynniki autoimmunologiczne. W takim przypadku układ odpornościowy atakuje mieszki włosowe, traktując je jako obce. Ten atak prowadzi do zapalenia, które uszkadza mieszki włosowe i powoduje wypadanie włosów. Zapalenie mieszków włosowych jest głównym czynnikiem inicjującym chorobę. Keratynocyty uwalniają cytokiny zapalne, które aktywują komórki śródbłonka. W wyniku tego wokół mieszków włosowych gromadzą się komórki nacieku zapalnego, co nasila proces zapalny. Im silniejszy naciek zapalny, tym większe uszkodzenie mieszka włosowego. Zapalenie przyspiesza przejście włosów w fazę telogenu, co prowadzi do ich stopniowej utraty. Po ustąpieniu zapalenia mieszki włosowe mogą ponownie rozpocząć swoją aktywność, co sprawia, że utrata włosów jest odwracalna.
Do czynników, które mogą wywołać stan zapalny w mieszkach włosowych, należą: atopia, czynniki genetyczne, zaburzenia hormonalne, problemy psychiczne, wewnątrzustrojowe ogniska zakażenia, długotrwały stres oraz zjawiska autoimmunologiczne.
Diagnostyka
Pierwsze oznaki łysienia plackowatego zazwyczaj występują na owłosionej skórze głowy. Początkowe ognisko łysienia ma zazwyczaj okrągły kształt i wielkość porównywalną do monety. W miarę postępu choroby pojawiają się kolejne obszary łysienia, których średnica wynosi od około 5 do 10 cm.
Ogniska łysienia plackowatego mają zazwyczaj regularny kształt, są pozbawione włosów, a skóra na tych obszarach pozostaje niezmieniona. Najczęściej zmiany lokalizują się w okolicy potylicznej oraz czołowo-ciemieniowej. Szacuje się jednak, że około 14-25% pacjentów traci włosy z całego obszaru głowy.
Pomimo że łysienie plackowate jest chorobą zapalną, nie występują typowe objawy zapalenia, takie jak rumień. Niektórzy pacjenci mogą odczuwać swędzenie skóry, a w rzadkich przypadkach dochodzi do zmian w obrębie paznokci.
Leczenie
Leczenie łysienia plackowatego obejmuje kilka metod, które mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu, w zależności od nasilenia objawów i odpowiedzi pacjenta na terapię. Oto najczęściej stosowane metody:
- Farmakoterapia:
- Kortykosteroidy – hormony stosowane miejscowo, w postaci kremów, maści, pianek lub iniekcji doogniskowych. Kortykosteroidy pomagają zmniejszyć stan zapalny i immunologiczną aktywność wokół mieszków włosowych, co może zatrzymać proces wypadania włosów i stymulować ich odrost;
- Substancje będące pochodną pirymidyny o działaniu hipotensyjnym – są to leki stosowane miejscowo, które pomagają zwiększyć przepływ krwi do mieszków włosowych i stymulują ich aktywność, co może sprzyjać odrostowi włosów;
- Immunomodulatory – w cięższych przypadkach mogą być stosowane leki immunosupresyjne lub biologiczne leki modulujące odpowiedź immunologiczną, aby zahamować atak układu odpornościowego na mieszki włosowe.
- Mezoterapia igłowa
Mezoterapia igłowa polega na wstrzykiwaniu bezpośrednio w skórę głowy specjalnych koktajli odżywczych, witamin, minerałów i aminokwasów, które mają na celu pobudzenie mieszków włosowych do wzrostu. Procedura ta może poprawić mikrokrążenie w skórze głowy, co z kolei sprzyja odrostowi włosów. Mezoterapia jest zazwyczaj wykonywana w seriach zabiegów, co kilka tygodni, aby uzyskać optymalne rezultaty.
- Terapia LED
Terapia LED (Light Emitting Diode) polega na wykorzystaniu światła o określonej długości fali do stymulacji komórek skóry i mieszków włosowych. Terapia ta może zmniejszać stan zapalny, poprawiać krążenie krwi oraz wspierać procesy regeneracyjne w mieszkach włosowych. Zabiegi są bezbolesne i nieinwazyjne, a pacjenci mogą wracać do codziennych czynności bezpośrednio po sesji.
- Laseroterapia
Laseroterapia niskopoziomowa (Low-Level Laser Therapy, LLLT) wykorzystuje niskoenergetyczne lasery do stymulacji wzrostu włosów. Działa poprzez poprawę przepływu krwi do mieszków włosowych i zwiększenie produkcji energii w komórkach. Regularne sesje laseroterapii mogą pomóc w zatrzymaniu wypadania włosów i wspierać ich odrost. Podobnie jak terapia LED, laseroterapia jest nieinwazyjna i bezbolesna.
Każda z tych metod może być skuteczna w leczeniu łysienia plackowatego, jednak odpowiedź na leczenie może się różnić w zależności od pacjenta. Warto konsultować się z dermatologiem lub specjalistą trychologiem, aby dostosować terapię do indywidualnych potrzeb i monitorować postępy leczenia.
Czy w przypadku łysienia plackowatego można stosować przeszczep włosów?
W przypadku łysienia plackowatego, w odróżnieniu od łysienia androgenowego, przeszczep włosów nie jest możliwy.
Czy łysienie plackowate da się wyleczyć całkowicie?
Wczesne wykrycie łysienia plackowatego może prowadzić do pełnego wyleczenia i przywrócenia normalnego wzrostu włosów na dotkniętych chorobą obszarach. Wczesna diagnoza umożliwia bowiem szybkie rozpoczęcie odpowiedniego leczenia, które może zahamować postęp choroby, zmniejszyć stan zapalny i stymulować mieszki włosowe do produkcji nowych, zdrowych włosów. Regularne wizyty u dermatologa bądź trychologa oraz monitorowanie stanu skóry głowy są kluczowe, aby skutecznie zarządzać objawami i zwiększyć szanse na pełne odrost włosów.
Ile kosztuje leczenie łysienia plackowatego?
Koszt leczenia łysienia plackowatego może się znacznie różnić w zależności od zastosowanej metody, zaawansowania choroby oraz lokalizacji kliniki. Farmakoterapia, w tym kortykosteroidy miejscowe, kosztują od 50 do 150 zł miesięcznie, a cena zastrzyków doogniskowych oscyluje w granicach około 200–400 zł za sesję. Zastosowanie substancji będących pochodną pirymidyny o działaniu hipotensyjnym to wydatek rzędu 70–200 zł miesięcznie. Mezoterapia igłowa natomiast kosztuje około 300–700 zł za sesję, zazwyczaj zalecane jest kilka sesji, co łącznie wynosi 1500–3500 zł za pełen cykl leczenia. Terapia LED to z kolei koszt około 150–350 zł za sesję, wymaganych jest zazwyczaj kilka sesji. Laseroterapia niskopoziomowa (LLLT) kosztuje około 200–500 zł za sesję i również wymaga regularnych zabiegów.
Bibliografia:
Brzózka, P. (10.05.2024). Wypadanie włosów – co na to pomaga? Kosmetyki, witaminy I inne sposoby. Medme Poradnik. https://www.medme.pl/artykuly/wypadanie-wlosow-przyczyny-sposoby-witaminy-i-zapobieganie,67299.html
Styczeń, P. (data nienzna). Włosom na ratunek. http://drstyczen.pl/upload/drstyczen/wlosom_na_ratunek_trychologia_art_of_beauty.pdf
Wasilonek, M., Witkowska, A. (30.05.2022). Łysienie plackowate – przyczyny, objawy, diagnostyka I leczenie. Medonet. https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-skory,lysienie-plackowate---przyczyny--objawy--diagnostyka-i-leczenie,artykul,39923128.html