Czy boicie się komplikacji infekcyjnych?

Odpowiednia higiena przed, w trakcie i po operacji pozwala zmniejszyć ryzyko zakażeń, które pociągają za sobą inne powikłania. W niniejszym artykule przedstawiamy Ci standardy profilaktyki ochrony przed zakażeniami u pacjentów, decydujących się na operacje plastyczne.

Profilaktyka zakażenia w miejscu zabiegu chirurgicznego

Przedoperacyjna profilaktyka zakażeń zazwyczaj obejmuje:

• przedoperacyjną antyseptyczną higienę ciała (kąpiel z użyciem dezynfekcyjnego mydła);
• golenie w miejscu cięcia chirurgicznego bezpośrednio przed operacją.

Z kolei operacyjna profilaktyka to termin odnoszący się do czynności wykonywanych już podczas operacji:

• stosowanie wszystkich zasad higieny na sali operacyjnej (przestrzeganie zasad profilaktyki przy kontakcie z mikroorganizmami);
• przygotowanie skóry pacjenta przed operacją, za pomocą odpowiednich antyseptyków (nacieranie rany operacyjnej środkami dezynfekcyjnymi);
• zapewnienie pacjentowi komfortu podczas zabiegu operacyjnego, stała opieka (żel grzejący umieszczany pod pacjentem).

Pooperacyjna profilaktyka to kolejne kroki prowadzące do bezproblemowego, szybkiego gojenia się rany:

• metoda leczenia antyseptykiem podczas pielęgnacji rany operacyjnej;
• urozmaicony i bogaty w witaminy jadłospis;
• przeszkolony personel medyczny.

Personel medyczny pomaga w edukacji pacjenta podczas jego hospitalizacji.

Rodzaje ran operacyjnych

Jeśli były zachowane wszystkie zasady higieny urządzeń medycznych i opieki, a pacjent w domu  stosuje się do zaleceń, to rana operacyjna goi się szybko (gojenie pierwotne). Jeśli jednak doszło w trakcie jej pielęgnacji do zanieczyszczenia mikroorganizmami, to rana goi się przez ziarninowanie (gojenie wtórne). Najważniejsze to dostrzec objawy zaczynającego się zakażenia i od razu skontaktować się z lekarzem. Tylko on dobrze potrafi określić stan w jakim znajduje się rana operacyjna i może rozpocząć odpowiednie leczenie. Oznaki zakażenia ujawniają się zazwyczaj powoli, ale w niektórych przypadkach bardzo szybko.

Objawy zakażenia miejscowego:

• rana operacyjna jest częściowo lub całkowicie zaczerwieniona;
• wydzielina z rany, bezbarwna lub żółta, ropotok;
• w miejscu operacyjnej rany ciągle znajduje się opuchlizna;
• w operacyjnej ranie tworzy się czarny nalot (nekroza);
• ból w ranie operacyjnej nie ustępuje, ale stopniowo rośnie;
• rana operacyjna rozstępuje się;
• zainfekowana rana ma nieprzyjemny zapach.

Objawy zakażenia całkowitego:

• stan podgorączkowy (podwyższona temperatura ciała – 37oC), gorączka ( temperatura powyżej 38oC);
• zmęczenie i osłabienie organizmu.

Przygotowanie do zabiegu

W dzień operacji, jeszcze przed przywiezieniem pacjenta na salę operacyjną, goli się miejsce operacyjne go przy pomocy delikatnych maszynek do golenia. Następnie odbywa się kąpiel z użyciem dezynfekcyjnego mydła lub piany. Często proponuje się pacjentom najczęściej dezynfekcyjną piankę do mycia intymnych, owłosionych części ciała, głowy oraz twarzy. Pianka jest łagodniejsza do pielęgnacji tych obszarów ciała. Po namoczeniu się przy pomocy wody, nanosimy dezynfekcyjne mydło (pianę). To antymikrobowe mycie wykonujemy przez jedną minutę. Cały proces powtarzamy dwa razy. Zwiększoną uwagę kładziemy na tę część ciała, która będzie operowana. Po kąpieli suszymy się, delikatnie przykładając ręcznik do ciała, nie wycieramy się - głębszych warstwach skóry znajdują się bakterie (staphylococus epidermidis), które przez tarcie mogą dostać się na powierzchnię skóry. Na koniec zakładamy czyste ubranie.

Pielęgnacja rany operacyjnej

W dzień operacji nie zmienia się opatrunku, jeśli nie jest to niezbędne.  Zmianę opatrunku lekarz przeprowadzi w pierwszym lub drugim dniu od zabiegu. Oceni postęp w gojeniu się rany i zaproponuje w jaki sposób dalej ją pielęgnować. Do pacjenta należy poranna pooperacyjna pielęgnacja polegająca na kąpieli z użyciem mydła (piany) dezynfekcyjnego, jeden maksymalnie dwa razy dziennie. 

Rekonwalescencja w domu

Podczas pielęgnacji w domu należy bezwzględnie przestrzegać reguł dezynfekcji. Tylko w ten sposób możemy zagwarantować nieskomplikowany przebieg procesu gojenia się rany operacyjnej, a tym samym zadowalający efekt operacji.

Podręcznik pielęgnacji rany pooperacyjnej

1. Przed każdą zmianą opatrunku dezynfekujemy ranę przy pomocy wody i dezynfekcyjnego mydła (pianki).
2. Przygotowujemy wszystko, co niezbędne do zmiany opatrunku: sterylne gaziki, przepisane maści lub żele, produkty dezynfekcyjne i bieliznę elastyczną.
3. Bierzemy prysznic przy użyciu dezynfekcyjnego mydła (pianki). Czas trwania kąpieli to jedna minuta. Proces ten powtarzamy dwa razy.
4. Podczas wycierania się w miejscu, gdzie znajduje się rana operacyjna, przykładamy ręcznik delikatnie, nie trzemy rany.
5. Po kąpieli ranę operacyjną dezynfekujemy przepisanym antyseptykiem (Braunol, Octenisept), a następnie nanosimy wskazaną maść. Na koniec ranę sterylnie przykrywamy opatrunkiem (Cosmopor).
6. Zakładamy czystą, elastyczną bieliznę.
7. W okresie pooperacyjnym nie palimy papierosów, ponieważ wpływa to negatywnie na proces gojenia się rany operacyjnej.
8. Dbamy o wartościowy i bogaty w witaminy jadłospis, który jest kolejnym czynnikiem wpływającym na prawidłowy proces gojenia się rany.
9. W czasie rekonwalescencji obowiązkowo nosimy elastyczną bieliznę.

W razie pojawienia się jakichkolwiek pytań lub problemów pacjent powinien skonsultować się z chirurgiem.

Statystyka

Na VIII Międzynarodowym Kongresie dotyczącym higieny w szpitalu, który odbył się w Brnie, było reprezentowane studium z Berlina. Dotyczyło tematu używania mydła dezynfekcyjnego w czasie przygotowań pacjenta do operacji. Widocznym tego efektem było obniżenie nozokomialnych infekcji o 30%.

Nasze pierwsze studium było zainaugurowane w roku 2006. Od roku 2005 do roku 2006 wśród 348 pacjentów wykryliśmy 3 przypadki gojenia się rany operacyjnej przez ziarninowanie (gojenie wtórne), których przyczyną było wtórne zakażenie.

Od roku 2006 do roku 2007 wśród leczonych 368 pacjentów zakażenie już nie wystąpiło. Antyseptyczna higiena ciała z użyciem mydła (piany) dezynfekcyjnego obniża ilość kolonii mikrobów aż o 9%. W celu uzyskania jeszcze lepszego efektu, poleca się kąpiel pod prysznicem wykonywać dwa razy. 

Powyższy artykuł opracowano we współpracy z główną pielęgniarką kliniki LAUREA w Brnie (Republika Czeska), panią Janą Kadlcová.